Damokles

Een leven dat zag

Nul vijfendertig twee één acht zeven vier zes. Op de van verstandig om dat te doen in dit geval. Als je dat allemaal hebt meegemaakt dan kan een interviewtje van een europa. Dus je zit op stand ik zit op stand tussen aanhalingstekens tussen aanhalingstekens. Plek die voor mij een gevangenis is en dat zal ik nooit vrede mee hebben en je kunt er niet uit. Dus daar zit je tegen aan te hikken dan word je gek van. Ben je gek geworden eigenlijk hoeft dat niet. Ligt ligt voor de hand maar om om om dat durf ik niet te vragen. Toen jij dus in vietnam terecht bent gekomen toen ik eruit ben gekomen. Maar dat het ze niet verwonderde gezien het engelse systeem. Nou we gaan we gaan het is vraag aan de mensen hier een het tijdstip zevenentachtig zijn geweest. Zevenentachtig procent is gaan vragen. Tot hoe ver gaat het terug nou nou we beginnen in negentienhonderd eenenvijftig vier. Ja ik vind het nieuws hier zijn geen slechte eigenschap. Je in de handen van die mensen valt. En dat maakt het dan wel eens een keer moeilijk. Want er is geen krant die niet liegt. Politieke commissarissen onder. Dat is een uitgemaakte zaak en daar hebben de amerikanen het zelf naar gemaakt. En naarmate de muts hangt gaat het ding lager en naarmate ze je nodig hebben gaat die hoog. Naar mijn gevoel één tachtig bij één twintig. Want het dat je je hangt in de rivier. En zo nu en dan werd daar een kommetje rijst of een. Met met een golf van een geweer of zo. Het was het was gewoon een klap op je wang. Vakantie vandoor maar d'r zijn ook maanden voorbijgegaan dat we mekaar niet zagen. Niet meer althans op dit moment nog niet voldoende concentreren om.

Transcriptie: Een leven dat zag

Nul vijfendertig twee één acht zeven vier zes.

De vraag of je die ook af op meer op.

Op de van verstandig om dat te doen in dit geval.

Zal ik je van absoluut niet op het moment waarop de goede zorg.

Marathon je hoort het hem je adjunctdirecteur adviseert is om het niet te doen is de directeur van het huis voor onbehuisden waar je nu op dit moment zit want ja het gaat op dit moment niet zo goed met je.

En.

Hij adviseerde ze om het maar niet te op te nemen.

Nee maar dan dan zou je langzamerhand hier hier nooit meer over kunnen praten dan bestaat er geen communicatie meer.

En dan kan ik zwijgend verder op een kamertje gaan zitten is dat de bedoeling is.

Ja maar het klopt het ook is het niet goed met jou ik weet het niet ik heb natuurlijk geen prettige tijd achter de rug.

Maar tussen nerveus en geëmotioneerd en niet goed zit volgens mij wel.

Verschil.

Niet goed is dan weet je niet wat je zegt dan ben je zo labiel dan kunnen ze hier ook niet meer de deur uitsturen om je werk te doen.

Maar als ik zou bijna zeggen het woordje vak is en dan kun je nog zo geëmotioneerd zijn hè.

En en nog zo nerveus maar als woorden of nou zeggen of spreken of schrijven betreft als dat je vak is dan lijkt me dat het niet zo dom is om dat ook eens een keer te uiten.

Dertig jaar oorlogscorrespondent aan het front ruim.

Als je dat allemaal hebt meegemaakt dan kan een interviewtje van een europa.

Misschien wel te doen ja oke.

Tussen de grijstinten van baan en in het verdwijnend contrast van der laan de schemering zoekt daar is een zelfportret gevangen in beeld en geluid.

Damokles een fotoreportage op de radio een nieuwslicht op mensen en gebeurtenissen deze week een leven.

Dat ik.

Dat mag je wel dat mag je niet wat is het eigenlijk.

Het is een soort pension voor thuis- en daklozen mannen je hebt een klein kamertje staan er met een.

Tafel een stoel op en en en daar hangen gordijnen en de rest en een wastafel en de rest dat dat daar moet je zelf voor zorgen.

En dat is de gemeenschappelijke eetzaal en hebben we twee keer per dag aan tafel gegeten 's morgens het ontbijt is een lopend iets dat doet iedereen voor zichzelf die dus is dat ik noem dat het voederen der dieren want er is een slagveld.

Het is dus ontbijtje niet.

Hij komt bijna nooit of ik neem 's avonds neem ik één of twee beschuiten mee niet want nee nee komt bij het zelden of nooit nederlander ik vind dat verschrikkelijk.

Je had je gezien hebt dan heb ik echt echter gegeten en gedronken maar op zich is het wel redelijk tehuis niet betaalt negenhonderd er veertig gulden in de maand voor de vaste wordt genoemd het hilton voor de thuislozen door heel nederland heen.

Dus je zit op stand ik zit op stand tussen aanhalingstekens tussen aanhalingstekens.

Ik zal nooit wennen en dat is natuurlijk ook waarom ik niet goed ben omdat omdat ik zit op een.

Plek die voor mij een gevangenis is en dat zal ik nooit vrede mee hebben en je kunt er niet uit.

Ik kan er niet uit ik ik ik mis ten enen male de financiële middelen om eruit te kunnen mijn inkomen is zo klein dat ik in nog geen vijf jaar te kunnen sparen.

Om om om ook maar in het minste flatje te komen of een grote gemeubileerde kamer te huren.

Dus daar zit je tegen aan te hikken dan word je gek van.

Hoe komt het dat je daar zit dat is dan de.

Nou dat is de volgende.

Je zit er niet in zit er niet voor niks en ik zit er niet voor niets dan waarom je.

Omdat ik in de loop van ruim dertig jaar oorlogscorrespondent zijn zoveel ervaring hebt meegemaakt waarvan de laatste dan helemaal in klap was.

Dat ik kapot ben gemaakt.

En ik geloof dat als ik mijn studie carrière had afgemaakt en rustig wetenschappelijk ambtenaar en lector prof was geworden in de vakken die ik gaf en die liefheeft die ik echt lief dat ik dan.

Zeker zo gelukkig zou zijn geweest en.

In ieder geval een hoop andere mensen nog eens een keer wat moois had en dat heb ik niet gekund ik heb als oorlogs- correspondent ze alleen maar eigen dingen kunnen vertellen dat was niet veel moois bij en als je dan is een keer de kans kreeg.

Om om.

Om dat te doen ja dan kon je wat wat reisverhalen schrijven voor timing life and en eigenlijk dat bepaalde mijn krant dan.

Maar.

Dat is dan toch op op die op die ruim dertig jaar niet de voldoening van het leven geweest en ik had ik had zeker als ik gewoon gestudeerd had had ik ook gepubliceerd er daar ben ik van overtuigd dat ik schrijf.

En ja daar heb ik spijt van.

Want ik ben natuurlijk in die dertig jaar ook een stukje desolater geworden over het feit dat wij het in deze wereld nooit leren en hoogstwaarschijnlijk ook nooit zullen leren ik wil het woord cynisch niet gebruiken want er is nog altijd hoop.

En dat heb ik ook nog wel eens een keer geschreven maar dat dat zo'n redacteur dat dan ook uit gaat dat is dan niet essentieel aan het artikel nee want men wil bloed en tranen en zo dooien en heeft.

Nou toch weer gezien met de watersnood hè het het zogenaamde dijk toerisme het ramptoerisme vinden het prachtig.

Het verschrikkelijke net zo goedgeschreven worden als het mooi dus ik zeg niet dat er geen oorlog ik heb veel geschreven.

Je normale dagelijkse verslaggeving van waaruit je bent en dan één of twee keer in de week wanneer de kans terug is natuurlijk maar anders dan blijft het liggen en dan wordt het een andere week iedere dag.

Het het becommentariëren van de toestand ter plaatse wat iets anders is als we alleen maar schrijven wat je ziet.

En.

Ja dan zo nu en dan nog eens een keer een langer artikel over laten we zeggen een hele fase in een bepaalde oorlog maar ik heb ook wel ben ik naar gebieden gestuurd.

Waarin ik.

Eerst zo'n artikel schreef voordat de oorlog pas goed uitbarsten en dat bedoel ik nou met niemand wil luisteren want dan schrijf je het in de krant een goeie lieve mensen grijpt hier in.

En niemand doet wat en tien dagen later dan slachten ze mekaar af.

En dan kun je weer helemaal opnieuw beginnen.

Maar ik geloof dat het verstandiger is om dat mensen te laten doen tussen de dertig en de veertig jaar die ervaring hebben opgedaan met een ander in hun vijfentwintigste tot dertigste ze dan nog vijf jaar met een ander daarop uit.

Het duur en die te leren hè.

En dat daarmee op te houden want je kunt het te lang doen je kunt het veel te lang.

En dat heb jij gedaan dat heb ik ongetwijfeld gedacht maar waarom stopte je dan niet of merk je dat niet.

Nee ik geloof dat je dat pas echt achteraf merkt d'r is een een een een kwantiteit soelaas theologisch.

Hè.

De engelsen noemen dat een en wij zeggen de kruik gaat net zo te water tot ie past ja zo kun je ook zeggen maar je merkt.

Pas dat die te lang met het water ligt hansje als die barst er eerder denk je die ouwe rot kruik houdt het nog wel uit.

Ben je gek geworden eigenlijk hoeft dat niet.

Nee nee.

Maar soms toch wel.

Met.

Ook wij zijn bang hè net zo goed als dat die soldaat die daar naast je ligt.

En ik ik heb wel behoorlijk angst gehad ja.

Maar inderdaad dat op een gegeven moment is dit hou je niet meer uit die nu nu nu nu nu nu knapte tien wordt te veel meer dan het dat weer weg.

Omschrijft.

Je ligt met een paar paar soldaten over een paar officieren over wat het dan ook zijn hè daar lig je dan krijg je zo'n heel bombardement over je heen.

Ja.

En en je hoort en ziet mensen getroffen worden je ziet angst je hoort dat ze in hun broek doen je hoort ze overgeven je hoort ze om hun moeder gillen.

Ja allemaal gezien ik heb het allemaal meegemaakt niks b dood nou zou jij dan niet eens een keer bang zijn dat je zelf ook gek werd.

Ligt ligt voor de hand maar om om om dat durf ik niet te vragen.

Je om het in het begin natuurlijk.

Wat.

Redden wat er te redden valt hè dan de kleine hoop van haar zou toch wel goed afgelopen en dan steeds zeker er de wanhoop als hoe langer hoe meer mensen en zaken rond je heen kapot geschoten en gebombardeerd worden.

Van ik red het dit keer niet.

En dan dat afschuwelijke lawaaierig bij want daar zijn ze in gespecialiseerd tegenwoordig het lawaai nog dat zij zo redden we het ook uit gijzelaars zijn.

Een dergelijk eigenlijk ja of gillende keukenmeid die in in in in je hoofd omgaat en dat dat dat dat.

Dat gaat draaien dat is een een een een een een.

Dat is mogelijk.

En dan moet je nog je stukkie schrijven.

En dan moet je als 't.

Kan met je dicteren apparaat zitten want we zitten hier op dagen daar die en die stelling je mag het natuurlijk nooit helemaal zetten hè we liggen zwaar onder vuur enzovoorts enzovoorts enzovoorts enzovoort.

Maar je kunt niet altijd een luxe hotel gaan zitten dan ben je geen oorlogscorrespondent.

In de meeste gevallen gaat zijn het de cassettes die opgestuurd worden de bandjes zoals ook je je filmrolletje gaat ze niet eerst de almaar meer ontwikkelen en zo.

De hele de hele film diskettes die gaan weg zo snel mogelijk de ruit die gaan een vliegtuig op die gaan met joepie en die gaan met met met noem maar op.

Maar niet naar nederland hè allemaal voor the daily telegraph leidt.

Ja.

Heb je eigenlijk in de bibliotheek ook je eigen stukken wel eens kunnen vinden want je bent alles kwijt hè.

Ja nou niet een stukkie want ik denk niet dat die tot nederland doorgedrongen want over het algemeen ook of zo.

Ja ik heb een keer een gedichtenbundel gepubliceerd die heet cyclus en die staat niet in staat wel in de meeste bibliotheek in nederland.

Maar hij is uitverkocht dus ik heb hem zelf niet meer zelf je eigen nee ik heb mijn eigen dichterbij nog niet meer en ik heb 'm dus ottmar vroeger fotokopieën op de bibliotheek gaan al die gedichten over de oorlog.

Neen maar je kunt je kunt toch ook al wel merken te zijn ontstaan.

Tussen de jaren achttien zeventig en vier en tachtig toen is die uitgegeven kun je toch al wel merken dat ik toen toch al wat eenzamer en wat moeder werd al zit er op het eind van de bundel lamellen stuk hoop maar had je eigenlijk had moeten stoppen.

Achteraf bezien was dat niet gek geweest nee dan was me een hoop leed bespaard gebleven dan had ik ook nog die gedichtenbundel gehad dat moet je niet.

Ja want je hebt helemaal niks meer niets meer geen familie familie- ik heb geen boeken meer niets mee maar gelukkig fotokopieën ja.

Wil die dat hebben.

Hij kijkt nog eenmaal naar de ondergaande zon als een bal de grijze en de handen diep in de zakken jassen.

Het laatste pand dat op de rest dan keert die op het strand is hier maar weinig passen breed het violette helmgras van de duinrand neemt de haast basisvraag die gretig op.

Het duin beklimmen duurt het zinken van het licht de schemer tot die waakt over de rimpels van madoff verwatert wordt plots gekroond met het verder sibley werd laten meehielp geschreeuwd eenzaamheid.

Rauwe aanklacht tegen de verkilde stilte.

Het standbeeld op de top spreidt wijt de armen uit het staat tot kruis versteend dan heft het zo hoog dat sinds stomme starheid na de eerste sterren rijk daar staat de wanhoop roerloos als een zegt het god en mens verlaten antwoord te meten.

Terwijl je altijd alles in het engels schreef in het engels dacht ja.

Dit is de depressie.

De natuur heeft in één enkele uren wit doodskleed geweven bedekt te zwakke lente blote die in hun jonge overmoed vroeg de eerste zon begroeten.

Haar witte hand zal zich weldra uitstrekken door de kieren van ramen spoedig zal zijn mijn kamer omvatten in de kraakheldere greep van een donzen gedood.

Als een judas kusje een ijskoude begroeting op een wang die van afschuw versteent zich niet afwenden nam.

Die cursisten zegel waarmee de koop sluit waarmee je een slaaf maakt waarmee u tot de dood erop volgt vrezen doe ik je poezen sluipen de genade ging je verstijft een kille omarming haten doe ik de koele berekening waarmee je bezit neemt van wat ik voor kort nog het mijne mag doen.

Door achterdeuren venster spleet ben je laf binnengedrongen in mijn domein je hebt je in mijn praatstoel genesteld en een broedplaats in m'n bed gebouwd.

Terwijl ik sliep heb je mijn nieren en levers flink parkzicht.

Gehuld in de vermomming van een bruid pietje een bed waarin slechts dood omhelst je bevroren liefkozing door het ijs kristallen op een jachtige mond straks sla je versteende armen om mij.

Ik heb geleerd me nu reeds te verzoenen met alle brallen zegepraal waarmee je straks mijn uitgeputte hard aan de vlijmscherpe sikkels van je bent waarom wil eenzaamheid die killer is dan dood zijn slaven hebben zo lang reed.

Toegewijd kouder kouder gemaakt.

En.

De telegraaf daar zit de sport daar is het binnenland.

Waar zit de dat vanavond het redactie archief om eens te kijken of misschien kunnen vinden.

Toen jij dus in vietnam terecht bent gekomen toen ik eruit ben gekomen.

Maar hebben ze de toen dat overigens geven denkt dat hebben ze gezegd ik heb het zelf nooit gelezen wat wat hebben ze hier gezegd.

Ze hebben gezegd dat dat omdat hoewel ik contractueel dus niet meer gebonden was aan de daily telegraph dat men mij zo op straat heeft gezet zonder enige compensatie zonder iets dat men dat een schande vond.

Maar dat het ze niet verwonderde gezien het engelse systeem.

Nou we gaan we gaan het is vraag aan de mensen hier een het tijdstip zevenentachtig zijn geweest.

Zevenentachtig procent is gaan vragen.

Dit is normaal hè daag hoezo hansje bunschoten hadden ook wat ik graag aan je wil vragen is of misschien of samen met jou kunnen kijken naar eventuele berichten uit negentien.

Ja zeker zevenentachtig moet het dan zijn meneer mailers die dertig jaar lang correspondent geweest voor the daily telegraph.

Is toen opgepakt in cambodja en en heeft in die kooien gezeten acht maanden lang een bij daar de daar hebben ze de schande van gesproken kranten hier in nederland maar hij heeft dat nooit meer eigenlijk gezien of teruggevonden of weet dat ook niet.

Zouden we ze kunnen gaan kijken want te gaan zoeken.

Maar hoe gaat dat dan het werk.

Nou we hebben hier landen documentatie en doen en dan gaan we gewoon kijken of naam van het land.

Het is mogelijk dat de in zou staan als wij het gepubliceerd hebben wel als het in de telegraaf gestaan heeft.

Moeten we dat.

En dan gaan we dertig jaar terug kijken of zich naar negentien zevenentachtig.

Tot hoe ver gaat het terug nou nou we beginnen in negentienhonderd eenenvijftig vier.

Ik vind het niet leuk nee maar neem aan dat daar zitten we hier niet voor om een club te vinden maar je bent ook niet nieuwsgierig natuurlijk ben ik nieuwsgierig langzamerhand word ik weer eens een beetje nieuwsgierig is jouw schuld.

Ja ik vind het nieuws hier zijn geen slechte eigenschap.

Niet nou ik zit nu in oktober zesentachtig.

Het is niet bekendgeworden voor zevenentachtig voordat ik bevrijd ben door het indonesische rode kruis.

Wanneer bent u bevrijd ik meen in juni juni zevenentachtig.

Dan heb ik nog meer mogelijkheden als we als we het gehad hebben driehonderdzevenenvijftig politieke gevangenen vrijgelaten.

Ja maar dat is een heel klein bericht.

Staat er ook bij dat ze op verzoek van het indonesische rode kruis zijn vrijgelaten nee dat staat er niet bij dit zou wat kunnen zijn dan dat zou kunnen zijn ja.

Laten we even uit steken we kunnen ook nog even bij.

Cambodja kijken of we daar iets nee want het is daar heeft nooit één publicatie gestaan dat ik in die jij hebt tussen.

Cambodja laos en thailand heb je toch die die hele serie vluchtelingenkampen nou daar was ik aan het rapporteren en daar ben ik met een overval van de vietnamese leger ten opzichte van de rode khmer ben ik daar gevangengenomen.

Dan gaan we nog even wat heb je dan in gedachten.

Wordt dit op den duur naar ook nog weer op chips gegooid het staat daar op de bilt laat haar kijk eens zand.

Cambodja vietnam even bij de buitenlandse betrekkingen.

In oktober zevenentachtig bent bang dat we d'r toch heel weinig over geschreven hebben.

Het rode kruis ook niet rode kruizen meer heb ik niet voor u nou niet iets iets is beter dan niets.

Ja ik heb een keer ontmoet en ik ken zijn naam natuurlijk vanzelfsprekend is één van de grote fotograaf hier in nederland dat is het is logisch dat het is geen maar het is zo dat is een feit.

Tot voor kort dit is meneer melis dertig jaar voor the daily telegraph opgepakt in cambodja en vietnam in die kooi gezeten met.

Het is niet niks natuurlijk enorm op reis die acht maanden ingezet kun je niks.

En daar niet helemaal gezond maar uitgekomen ook gezondheid nu moeite mee met de maar nu gaat het terug geweest maar nu gaat het wel weer maar praten niet voort.

De eerste eigenlijk met mij over heeft er zeven jaar.

Je gesproken nee ik heb al zeven jaar niet over ik heb er feitelijk wel voor het eerst met violet falkenburg overigens ook in.

Tien.

Maar misschien zou het goed zijn ik heb ik heb redelijk veel frustraties overgehouden van die reizen joris toestanden en ik ben teruggegaan naar de basis en ik ben weer teruggegaan naar in cambodja ik ben teruggegaan naar saigon.

En dat helpt ik ben toch ook wel weer geholpen zo getuigt dat van een hal met collegas onder elkaar dus oorlog juist te praten ik moet zeggen dat is moet wel deugen want je kan je verhaal toch niet kwijt aan mensen die d'r nooit zijn die gaat niet zo makkelijk hebben dat is omdat ik eigenlijk onmogelijk.

Nee want ik staat erbij als hansje in bosbessen land natuurlijk hè en ik denk alleen maar en verder verder kom je niet.

Ja god dit was gewoon je je vakje moest het doen je bent maar toch met me eens dat mensen dat romantiseren terwijl het terwijl er geen romantiek aanzitten helemaal niets het.

Is geen sensatie blijf ik ook want de tegenhouden oorlogen zijn verkort door verslaggevers en fotografen die daar dingen lieten zien die niet lekker waren maar het moest wel gezien worden natuurlijk.

En op die manier hebben we een grote functie gaat denk ik ja en daar hou je wel een beschadiging van kom je niet onderuit en daar moet je je leven op je nek nemen en.

Af en toe met een slok drinken en dan wil het ons helpen.

Ja nee zin heeft het niet maar zin heeft het volgens mij dat je dingen laat zien die die anders niet gezien worden letten dat ik vind dat het te en ik ben geen geen zedenmeester dat dagelijkse noden dat moest doen maar ja.

Voor je gevoel veranderen dat denk ik wel maar voor jezelf niet.

En voor jezelf is 't helpt fnuikend is het heel zwaar en ik heb ik heb er een gigantisch hartinfarcten nou en ik moet zeggen dat vond ik eigenlijk niet zo erg want dat hebben we leven.

Dat hebben we ook wel een beetje veranderd dus dat is ook met z'n vijven dus die moet ik ook weer zo wat fysieke correctie.

Dat is het een beetje anders gelopen meegemaakt met je nooit kwijt plakken daar hou je wel eens syndroom van over lijkt mij kamp ja het was niet de eerste keer een piaf ga vast gezeten hebben chili vastgezeten.

Ja dat is te veel gaan dus een beetje veel kunnen mensen niet alleen verwerken.

Ja maar dat is ook het mooie gaat mee naar een psychiater ik heb het ook gedaan dat helpt ook niet.

Die mensen dat je aan te kijken en je moet je eerst een uit ja dat waarom doet u dat die nieuwe postkantoren werken zegt ie psychiater tegen hem dat is rustig ja.

Oh wat ben ik je dankbaar dat je dat echt een rustig.

Stelt u zich niet zo ja waar maakt u zich zorgen over het is toch gebeurd ja zelfs aan die mooie dingen u droomt nog wel eens start maar dat gaat wel over m'n twintigste rest az ja die vrede.

Mij.

Want bij het ontbijt.

Met.

Kan.

Oh.

Vier.

De klant loopt.

Met.

Mmm.

Ja.

Oh.

Op deze wereld zijn mensen die die maken d'r een vak van om iemand uit te schakelen.

Die hebben zo ongeveer de hoogste graad uitgevonden in in in wat pijn doen aan een ander is.

En dat doen ze niet zelf.

Daar hebben ze een soort.

Robots voor we hebben we hebben het toch zien we hebben hebben de nazis zien marcheren hebben de troepen van niet de troepen de sécurité van napoleon zien maar we hebben idi amin zien.

En we hebben er en het spijt me dat ik dat moet zeggen.

Troepen amerikaanse veiligheids patrouilles gezien.

Je in de handen van die mensen valt.

Dan dan word je bijna wetenschappelijk.

Kapotgemaakt ik weet niet wat het vrouwelijk equivalent is van iemand te om mannen gelooft niet dat tot ons vrouwen is maar om mensen is het wel.

En dat maakt het dan wel eens een keer moeilijk.

Heb je daar veel over geschreven.

Ik ben een begonnen.

Dat het niet klopte het liet het klopt niet wat schrijf maar wat helpt het het helpt geen barst.

Want er is geen krant die niet liegt.

Zoekt komt dat.

Omdat de journalistiek in handen is.

Het grootkapitaal en het grootkapitaal heeft voordeel bij.

Ja.

In die driehoek die grote cirkel feitelijk die daar kunt trek was één bewegend vluchtelingenkamp.

En de en dan zat je midden in.

En daar zat ik te rapporteren dat dat dat waren de ja je kunt zeggen een een een een een zes zeven verschillende volken stammen richtingen geloven d'r zaten misdadigers onder d'r zaten.

Politieke commissarissen onder.

Daar zaten verklikkers onder.

En d'r zaten natuurlijk ook zwarthandelaren onder en.

Als men een bepaalde groep wilde pakken dan trok men zich niet aan of men een grens overschreed of wat dan ook op een gegeven moment hebben wij in zesentachtig is daar een troepenmacht gekomen van de vietnamese.

Die hebben daar enorm huisgehouden in die kampen en die hebben de.

Paar blanke wat medewerkers en ik meen twee of drie journalisten en wat waarnemers van de de internationale vluchtelingenorganisatie en onder andere mij dus op.

Pakt maar wachten voordat je voordat je werd opgepakt hè hoelang hoelang zat je daar dan ook hoe lang deed daar al vijf maanden.

En en hoe ging dat.

Want dat is een waanzinnige oorlog natuurlijk.

Dat is de oorlog ja want.

Qua onmenselijkheid nou kunnen ze misschien in azië kunnen ze hier nog een voorbeeld geven het is nog iets en omdat het niet alleen bruut geweld is maar omdat de de martelingen traag geraffineerder.

Het geweld komt daarna pas.

En maar het ging mis het ging mis op een gegeven morgen 's morgens vroeg.

Werden we overvallen door vietnamese troepen officieel vietnamese troepen.

Voor een vietnamees is iedere blanke die engels spreekt en vergeet niet ze hadden mijn cassettes is in cia hebt dat is.

Dat is een uitgemaakte zaak en daar hebben de amerikanen het zelf naar gemaakt.

En dat doen ze nog in zuidoost azië.

Bovendien had ik ettelijke valse paspoort is bijna alle dan dan is het of de kogel of de kooi en voor mij werd het de kooi want ze dachten dat er nog wel gegevens in.

Nou en omdat ik van het bestaan wist je dat.

Ja natuurlijk in zesentachtig was dit algemeen bekend wat er de tekeningen van gezien wat er zelfs fotos van gezien ze waren zelfs dat nagebouwd en bovendien is niet de enige streek waarin ze gebouwd gebruikt werden en ze zijn trouwens ook al tijdens de.

Tweede vietnam expeditie zijn ze ontdekt dat soort dingen ja nou toen toen toen besefte ik wat me te wachten ging staan.

Hij had alleen niet gedacht dat het of zo lang zou duren of dat ik überhaupt volgehouden.

Acht maanden acht maanden.

En zelfs dat weet ik pas van achteraf dat heeft iemand me moeten zeggen kan vertellen.

Nou de kant waar het leven zich afspeelt waar laten we zeggen de wegloopt de barakken lopen de alles die is dicht.

Ja het is een platform met.

Gaten in de vier hoeken door die gaten zitten stangen in het gehele hoopt op een takel en dat ding kan omhoog en omlaag.

En naarmate de muts hangt gaat het ding lager en naarmate ze je nodig hebben gaat die hoog.

Praktischer kan ik niet uitleggen waar.

Naar mijn gevoel één tachtig bij één twintig.

En dan stond je in.

Ja want als je gaat liggen dan lig je met je kop in het water.

Soms kreeg ik je ook wel eens droog hoor mij daar kun je niet liggen dat dat dat is allemaal zo vies.

Je vindt 't al lijkt dat je dan met je voeten in inzaten.

Want het dat je je hangt in de rivier.

Zie je hangt in een stroom ja.

Stel tilt stilstaat ja een rivier nee en stroom is het goede woord niet in een kreek die in een rivier uitmondt en dan komt alles daarheen en dan komt alles doorheen en op een gegeven moment naarmate je dieper in het water zit.

Er komen allerlei je benen hang ik heb ze tot in mijn liezen gehad ik heb zo mijn armen gehad ik heb nou als ik eraan denk word ik nog als ik de nederlandse uitdrukt mag gebruiken kotsmisselijk.

Zo niet daar vaak nog 's nachts.

En die moest je daar ook aftrekken die moet je d'r trekken ja want anders dan krijg je infecties.

Maar als je tot bijna je hals in het waterstaat dan kun je wel bij blijven trekken nou is het niet zo heel erg als je helemaal in het waterstaat dan dan dan was je je maar je blijft je maar wassen.

Het is een uitputtingsslag het is een intimidaties lag het is een uitputtingsslag want of je staat in de stromende regen of je staat in de felle zon boven is open.

De voorkant is open de twee zijkanten zijn bamboestengels ja.

En de achterkant is helemaal dicht schot dat wil zeggen dat het driedubbele bamboe en daar kun je niet doorheen kijken je soms hoor je iets van het leven achter je en je kunt met een schuin oog kun je daarin kooi zien hangen en daar kun je d'r twee zien hangen maar je kunt.

Het de zon is te fel of de regen is een te groot gordijn om te weten of dat blanken inzitten of of eigen mensen of of of of of dat meneer pot polder in.

Want dat weet je allemaal niet.

En een een een eten.

Dat is dat is een verhaal apart.

Je had in het ene schot in het rechter zijn schuld.

Daar zat een klap luikje dus in in de in in het bamboe schot waar je zo met die straaltjes net of het lovertjes zijn zo door kon kijken ja daar zat en een kleine ronde opening met een een een zo'n zo'n ovale plankje aan.

En zo nu en dan werd daar een kommetje rijst of een.

Kommetje bouillon of als het heel goed was rijst met wat groente werd erin geschoven en hadden ze een mopje daar hadden ze eerst twee dagen niet laten eten en er kwamen zo kommetje rijst en dan wil je dat pakken je moest alles met je handen doen en er werden ineens wegtrok.

In het begin werd je daar boos om een dagje.

Jij hè trapte niet meer in ik pak het niet maar als je dan vier dagen niet te eten hebt gehad dan pak je het verhaal hoor en dan hadden ze zo'n plezier.

Hoe dat zo pressie.

Daar zat haat acht er zat zo'n haat acht.

Was geen haat tegen mij persoon dat als haat tegen degenen waarvan ze van overtuigd waren dat ik het was die indruk heb ik gekregen die indruk laat mij nooit meer los mij persoonlijk interesseert het niet.

Ze waren niet in te schatten.

Nee maar dat wist je in de duitse concentratiekampen ook niet vergelijkbaar hè het is vergelijkbaar ze hoeven mekaar niks te leren alleen dit ging iets verfijnder.

Veel minder lichamelijk geweld gebruikt alleen gewend geweld als je niet hun antwoorden gaf tijdens de ondervraging.

Slaan vaak van achteren is dat je dat de klap van achteren kwam terwijl die met de één één twee of drie mensen voor je ondervraagd werd.

Met met een golf van een geweer of zo.

Neen nee die geweerd geweerkolven is mia vraag gebeurt dat is dat mijn kaak in elkaar geslagen dat is niet gebeurd in vietnam.

Nee gewoon met de hand en het was de bedoeling dat je die klap niet hoorde aankomen.

Het was het was gewoon een klap op je wang.

Of op je rug in zo'n kooien kan je dat acht maanden volhouden waar we geen oefent.

Ik heb vier jaar buchenwald aardig training ja en een paar maanden piaffe en zes weken chili.

Als je het nou vergelijkt en de de manieren waarop je bent de manier waarop je bent opgepakt en vastgebonden was dan het essentiële verschil dan in die met die kooi.

Geen.

Er is geen essentieel verschil in wreedheid de race een trapsgewijze verschil in de verfijnd heet van vreet dan was vietnam het ergst.

Een het licht.

Dan weet ik niet of ik moet zeggen santiago of buchenwald want in die twee gevallen zet je niet alleen.

Ik moet je dus nogmaals bij zeggen dat ik me van de gevoelens van de eerste laten we zeggen eerst week is is in mijn herinnering een een mengeling.

Van angst hoop wanhoop verwachting.

Ik ik ik.

Ik bedoel ik heb het gevoel maar ik ik kan die tijdsperiode niet meer overzien hoelang dat geduurd heeft.

Overgaat in een in een apathische moedeloosheid.

Mmm.

Oh.

En.

Mmm.

Ik heb een dikke twaalfhonderd man.

In de maand dat is mijn mijn uitkering daar gaat vanaf veertig gulden ziekenfonds.

Rond.

De negenhonderdvijftig pension geld ik moet erbij zeggen het is wel te zijn wel voorzieningen hoor.

Nou dus zakgeld zegt maar ik heb m'n zakgeld van nog geen tweehonderd gulden per maand maar hoe lang heb je al geen kleren gekocht om een tijdje geleden ja hoelang is dat.

Ik heb van m'n eerste uitkeringen redelijk in de kleren gestoken na dus naar de sinai klinieken ja.

Het amersfoort uit amersfoort.

En nou daar dat doe ik nog van het meeste van maar het is wel langzamerhand een beetje op maar het is een vicieuze cirkel heb ik je gezegd als je daar eenmaal inzit kom je er nooit meer uit want je komt er nooit meer bovenop daar is het systeem op.

En dat is nu vijf jaar geleden met vijf jaar.

Ik had geen enkele rechter piet absoluut niet.

Dus daar krijg je ook niet over nee je hoort mij nooit klaar maar al je verdiende geld dan.

Kijk ik had natuurlijk een hoogsteen hoog inkomen in de eerste plaats.

Kan ik even uitleggen over over de contracten bij the daily telegraph of ja ik bedoel dat dat valt er nu mooi in hè als je voor een buitenlands leger voor een engelse krant komt te werken.

Als je werkt altijd naar londen toe.

Zeg ik altijd naar londen toe tenzij ze bureaus hadden zoals singapore zit niet bangkok yorke.

Maar.

Als je daar een contract mee krijgt dan mag je van de vakbonden en het mag je geloof ik nu nog niet ondanks de e g maar toen zeker niet krijg je een contract voor een half jaar daar zit geen pensioenrechten aan verbonden.

Als er iets fout gaat pleeg jij altijd de contractbreuk zo zijn die dingen opgesteld ja maar je krijgt wel lekker veel geld.

Dat is het voordeel weer.

Dat is het voordeel in de jaren tachtig had ik honderdzestig honderdzeventigduizend gulden per jaar plus dat ik het jaar gratis leefde.

Maar dat maakt dat niks en dat stond zo op de dingen zwitserland nou het meest is opgegaan en het neerzetten van m'n kinderen afdeling met kinderen.

Krijgt de.

En de rest is opgegaan aan en ik was gelukkig niet de enige hoor want er waren meer collegas die daar zo over dachten en zeker ook degenen die geen zin hadden.

En als je dan zo'n vluchtelingenkamp tegenkwam en dan probeerde je bij zo'n plaatselijke militaire commandant met.

Flinke.

Zeg het fooi zeggen het omkopen voor je een paar vrachtwagens met een paar chauffeurs de krijgen na reden de plaatselijke markt op en met die vrachtwagens falls ed levensmiddelen en kleding ritje die vluchtelingenkampen in maar ik hield in wezen dus ook nooit over.

Ik heb altijd weggegeven en ik stom maar ik heb nooit een pensioen afgesloten nee.

Want ja in het begin dacht ik dat ik het eeuwige leven had ja en aan het eind kon het me niet meer schelen dacht ik ik werk door tot mijn dood waar toen.

Is voor de hand natuurlijk ja dat dat dat risico is vrij hoog hè waar we hoeveel waren het er vorig jaar wereld journalisten die alleen vorig jaar zijn omgekomen ik mijn honderdachtentachtig en dan zijn er nog een veertig vermist dus het risico zo hoog als je als je zo lang meeloopt.

En het interesseerde me ook niet de je had zoveel om om om om te doen om te redden en dan moet je ook niet vergeten de.

Pa keren week dat je d'r is uit mocht ja daar ga je ook in de één of andere luxehotel liggen hè en ik ik hield nooit over.

Maar dat was was pas in negentien tachtig hè.

Neude ben ik met dat eerder begonnen hoor voordat je vrouw overleed.

Ja.

Toen zij overleden was nu eenmaal had ik ook geen dat doen dat was ons beider pensioen ja wat er stond en zij hadden vrij beroep was acht als neuroloog neurofysioloog en je wil dat voor elkaar.

Wil je dat doen hè de keren dat ik thuiskwam of dat we samen op reis konden vaak kwam zij ook naar het land waar ik zat en dan nam ik eventjes twee weken.

Vakantie vandoor maar d'r zijn ook maanden voorbijgegaan dat we mekaar niet zagen.

Ja en daar had ze haar kliniek kikkererwten.

Een beginnende kinderkliniek zei was één van de weinige kinder egoïst in de tropen ja en nou toen zij overleed heb ik van dat pensioen liet klinieken gebouwd.

Wat moest ik er dan mee doen voor m'n uppie houden.

Mmm.

Mmm mmm.

Oh en.

Mmm.

Ah en mmm.

Als je je kunt degenereren tot een onverschilligheid die alleen nog maar dan de motor in werking zet als 't hart noodzakelijk is dan dan heb je minder pijn ook fysiek.

Maar dat vereist enige controle ben ik de enige.

We zijn allemaal wereldburgers ben ik de enige die geslagen is ben ik de enige die die vier keer in z'n leven gevangen heeft gezeten om welke reden dan ook ben ik de enige die honger gehad heeft ben ik de enige die.

Nee.

Ik ben vaak de wanhoop nabij geweest en als ik nu nu kijk van toen ik begon.

In negentien zesenvijftig en naar nu.

Dan zeg ik dan word ik pas goed moedeloos en dan zeg ik zou ik er maar een eind aan maken want die wereld ligt het nooit en in zo'n wereld kan ik toch niet echt gelukkig zijn wel wel zo nu en dan eens even wat geluk beproeven en misschien is een mens niet meer toebedeeld.

Maar dood.

Nu nu op dit moment niet nee maar omdat het leven voor mij.

Geen waarde meer heeft ik heb op mijn leeftijd geen toekomst meer ik heb geen bezit meer ik kan.

Niet meer althans op dit moment nog niet voldoende concentreren om.

Om ik kan nu tenminste alweer behoorlijk praten hoop ik tenminste maar ik kan me nog niet voldoende concentreren om een stuk waarvan ik beoordeel dat het goed is te schrijven men altijd erg zelfkritisch geweest.

Op wat ik maakte en en ik word nu rap ouder daar is niemand meer die die die die mij een baan aanbiedt d'r is niemand meer die die het ook maar in zijn hoofd haalt om iemand met mijn achtergrond.

Om daar nog maar sociale verzekering voor af te sluiten bij wijze van spreken dat risico ligt veel te groot.

Die familie heb je niet meer deed dus geen kinderen neemt.

'k heb geleefd ik heb enorm intensief geleefd niet praten over een rijk leven over goed leven of een slecht leven maar intensief heb ik geleefd heb het leven van alle kanten gezien het is me genoeg geweest.