Damokles

Wat het waddengebied en op het ijsselmeer noordwest zeven dit was het nieuws.

Even na middernacht welkom bij de kro via radio één en twee ook deze nacht tot drie uur kunt u terecht bij het caro nacht pastoraat en het telefoonnummer is nul drie twee nul.

Twee vijf zeven vier nul nul nul drie twee nul twee vijf zeven vier nul nul.

Mmm ja.

Goedemiddag u spreekt met adrie van der horst en ik en mijn vrouw.

Nee bij ons hele leven tot hard en dat heeft nogal wat.

Wat de invloed gehad op het verloop van ons leven moeilijkheden op school met het verkrijgen van werk.

Dingen meer is een lijkt simpel simpele handicap maar het heeft een grote invloed gehad op ons leven en bedacht en misschien is dat een een item voor en onderweg.

Oh.

Tussen de grijstinten van baan en werkelijkheid in het verdwijnend contrast van de late schemering zoekt de waarheid naar haar zelfportret gevangen in beeld en geluid.

Damokles kro 's radiodocumentaire.

Een nieuwslicht mensen en gebeurtenissen.

Mmm de stotteraars.

Mmm mmm.

Ik ik ben tweeënvijftig jaar en ik ik stotter ik ben niet van een eenenvijftigjarige aanleg k ik stond toch ook.

Mmm al.

Mijn eerste herinnering die ik heb van dat ik stotterde was eigenlijk nog voordat ik naar school ging denkt had ik vijf jaar ben was toen ik voor een boodschap ging naar de slager en.

Ja ik wist precies wat ik wat ik nodig had hè ik had een om.

Borst nodig en ik stond daar.

Voor die grote toonbank met een toch wel een vriendelijke juffrouw achter en ik kon dat niet zeggen.

Het enige wat ik meende te moeten doen is ze gaan huilen ik geloof wel dat ik weet dat het op een gegeven moment goed is gekomen hè maar het gevoel bij van van ja dit is dit dit is moeilijk dit dit mislukt.

Dat deze maar tot op de dag bijgebleven dat eigenlijk ook het gevoel van ja iets iets niet kunnen niet begrepen worden dat is dat is.

In deze eigenlijk mijn probleem machteloosheid machteloosheid ja.

Het was echt niet leuk meer lagere school te doen.

En je wordt gruwelijk gepest en ja kunt zeggen dat overkomt ook wel andere maar het was echt zodanig dat ik daardoor geremd werd om gewoon gewoon de taal leren in die in die tijd dan een.

Een beetje genadeloos geurige genadeloze gedoe op zo'n dorp en dan ook nog een juf in de eerste klasse die die er regelmatig op je kop sloeg.

En dat soort dingen ik was eigenlijk ik was eigenlijk dat dat kind was zo raar deed was een kind in die tijd.

Ze dachten dat zei ze altijd een gekke wint en ja wat moet je daar verder mee je gaat je plaats zo'n beetje weghouden terug trappen vechten ook al met jongens die twee koppen groter waren dan ik die trap tikt de klok terug voor de schenen dat deed ik dan nog wel.

En op school herinner ik me dat niet dat ik al te zeer gepest werd maar de veel meer genegeerd werd ik ik zat achterin de klas vindt kreeg bij mondelinge beurten bij het mondelinge beurt nooit een biljart werd daarbij overgeslagen.

En ja m'n m'n schoolkameraadjes hadden een passende bijnaam van mij bedacht dat was willem de zwijger heten is ik deed is gewoon niet mee.

Terwijl ik toch wel geen redelijke resultaten boekte de rapporten waren normaal cap ook normaal de lagere school doorlopen hè maar vanuit een in een geïsoleerde en eenzame positie.

Ik heb het idee dat mijn ouders ook geen raad mee wisten die zullen het wel erg gevonden hebben maar het uitte zich vaak in van die bezorgdheid waar waar ik niet niet tegengekomen en dan was het ook andere vriendin van m'n moeder en wat gaat dat kind toch te keren.

Dan zeggen toch is rustig en over ademen werd niet gesproken daar wisten ze niet maar zeggen toch eens rustig en dat ook weer al die tantes die bij ons kwamen ook.

Ik was eigenlijk wel een zielig geval wetten bekeken alsof ja daar komt nooit wat van terecht van een meisje dat kind dat was zal altijd zwakbegaafd wrevel of zo.

Of plaats ga je dat zelf geloven.

Mmm mmm mmm mmm al.

Hoe erg stotterde u nou ik stotterde in zoverre dat ik echter blokkades had hè ik dat heb ik dus nog alleen kan ik me daar nu uit te rijden door.

Ja door redelijk doordat camoufleren en door opnieuw adem te halen een techniek geleerd heb maar ik had een ik had een blokkade en om daar uit te komen ging.

Ging ie ging ie ging ie.

Per se hè om dat woord eruit te krijgen en daar gebeurt daar gebruikt die dan die hele je hele lijf eigenlijk mee ik doe het nu expres hebben.

Maar dat hè dat uitpersen ja ik heb dus nu geleerd om als ik de blokkade voorop komen om dat te stoppen losgelaten en dan vloeiend werd het spreken.

De techniek die is later pas veel later toen ik al op vijfentwintig september jaar was heb geleerd en tot dan toe overvalt je dat.

Je bent er bang voor dat je blijft hangen hè je hebt hele periode is dat het dat het allemaal best kan dat dat een een zintuig vloeiend uit komt maar opeens c stad aan de duivel toe zeg maar en dan kun je niet verder dan nee.

Is de keuze of om die gekke bekken te gaan trekken en en en de geldpersen of wat ik steeds steeds meer details je mond maar dichthouden maar ja dan zeggen ze willem de zwijger van rechter willems eigen.

En er zijn natuurlijk ook veel situaties waarin dat niet kan hè en dan heb je nog het het foefje om woorden te gaan in in die die als pronk er niet van plan was om te zeggen.

De tijd te gunnen ja of om hè of om het gevreesde woord zeggen me te vermijden bijvoorbeeld een raam maak je venster van of van of dat gaat lukken ja dat voel je dan aankomen of je bent gewoon bang voor.

Dan ben je razendsnel bezig om om in zo'n zin dan om te zetten om te bouwen en dan komt er wel eens iets heel anders uit als dat oorspronkelijk de bedoeling was.

Het is misschien een beetje een rare vraag maar kunnen jullie nadoen hoe dat vroeger klonk als jullie spraken kan je kan je dat stotteren van toen nog nadoen.

Ik wil het wel proberen daar zat ik daar bijvoorbeeld en dan moest ik ik zal maar zeggen kaartje naar leden hè dan was dat het ging ik naar het loket en leiden komt niet uitspreken die l.

En dat moet je.

Mmm en dan ging zo vijf minuten door overdreven leden en dan was dat eruit en zo ging.

Had en die lokettiste had aan de wenkbrauwen al onder de haar zitten.

Van verbazing en dan werd dat kaartje gauw getreiter toegeschoven van een ik af.

En en ik heb een keer meegemaakt ook aan het loket dat de lokettist zei van gaal piekerde mario en toen moest ik zelfs lachen want dat vond ik zo leuk vond ik eigenlijk nog de leukste reactie.

Piekerde maar niet over wat ik wel leuk ook maar meestal zaten is je aan te gapen met de wenkbrauwen opgetrokken en al zo'n dan zo'n gezicht van don na wat heb ik nou voor een debiel vormen.

Ja dat dacht ik dan nou dat was erg hoor.

Peentjes zweten als ik dan in die trein was gestapt dan was dat gaan lezen.

Ik ben eigenlijk dichter.

Dat zal ik eens even laten zien met het gedichtje stotteren ik praat niet goed dat een noemt men stotteren deed ik het door mijn neus dan zou ik ook nog.

Heb ik wel vaker hoor.

We hebben wel eens heel erg mijn mijn jongere broer die.

Die stotterde ook hè ze zei ook altijd dat we sprekend op elkaar.

Ja we met mijn broer en ik we hadden altijd slaande ruzie want we we hebben dus heel lang gedacht dat we mekaar steeds nadelen.

Kan je je voorstellen moet kunnen hier hoor.

Mmm.

Ik wou graag etaleur worden en ik was naar de school voor detailhandel gegaan of zoals het vroeger heette deed de winkel school.

Niet om om achter de toonbank te staan want dat zag ik ze de feiten niet zitten natuurlijk maar dat was toen de enige enige mogelijkheid moest je naar de winkel school en ik stond op een gegeven moment verschrikkelijke stotteren.

Bij de les en d'r kwam dus inderdaad een uitval van de leraar van ja ik begrijp niet wat jij je doet hè geen enkele winkelier weer achter de toonbank hebben nou ik was toen niet in staat om te zeggen van ja ik ben hier niet om voor winkel bedienden te leren ik had 't hart blijft niet om om om dat om dat soort dingen aan te kaarten.

Hè maar ik ik trok me terug en nu bij van schoolgegaan.

Ik had toen de avond mulo gedaan en ik ging toen verder solliciteren en ik kan me nog herinneren dat ik meerdere keren meegemaakt dat er iemand zei van tegen mij van de personeelszaken de dokter keurt zoiets niet.

Hadden ze het over mij zoiets zoiets en toen was ik al zeventien en ik had al drie jaar in de ouderenzorg gewerkt naar tevredenheid en hoe reageerde u dan ja ook niks ze kon ik kon me niet verdedigen.

Toen toen ie dat zij die die mevrouw toen ja dokter kut zoiets niet u kunt wel weer weggaan het heeft geen zin om je verder te olie citeren.

Ik kon alleen maar maar narigheid maar weer naar binnen slikken en denken barst hier maar misschien komt mijn tijd nog wel eens een keer hè dat dat dat is het maar zo is dat eindeloos doorgaan.

Ik kwam nergens meer aan het werk overal afgeschreven gesprekken heb ik overal gehad zei ze dat calan hier woonde en nogal veel beter sprak.

Nac stotteren nog aanzienlijk meer hoor maar ook met dat vast zitten en zo maar ja ik werd gewoon doet is het vastzitten ja dat ik met m'n hele arm maar ging trekken en m'n gezicht stond te trekken ja ja vonden ze natuurlijk niet helemaal normaal.

Ik heb één keer nog een keer een tweede gesprek aangevraagd heb ik ook gekregen.

Werk vaak jarenlang had gedaan in instellingen keuken.

Maar toen zei die mevrouw ja maar u moet achter het loket eten aangeven aan de mensen ik zeg ja maar dat heb ik jarenlang gedaan ik breng zelfs eten rond bij de bij de mensen en niemand heeft ooit moeilijk gedaan waarom kon het niet mooi niet zij vonden van niet.

Ik kon het niet aan als ze vonden me kennelijk zo labiel terwijl ik dat ik ben nooit labiel geweest.

'k heb dat 'k heb dat ook meegemaakt dat dat bij dat toch bij een bij een functie die ik al helemaal had zeg maar.

Een soort van assistent opzichter bij het energiebedrijf in den haag.

Hè dat ik aangenomen was en alleen nog maar d in de ambtelijke hoefde day geneeskundige molen in moest en dat daar het etiket heel labiel op werd geplakt hè en dat het ja dat je daar naar.

Het het nakijken had.

Komt ook omdat je zelf.

Werd om een ja een goeie indruk te maken en daar komt dat misschien extra krampachtig over ik heb het nu ook nog steeds dat als ik dat ik me volgende op en spreek situatie echt helemaal voorbereid.

Hè als ik weet dat ik bijvoorbeeld naar een ambtenaar moet interesseerde ik helemaal in m'n kop te repeteren en eigenlijk al naar voren te kijken van.

Er zijn er dingen bij die die moeilijkheden geven.

Maar het gaat ten koste van de spontaniteit hè als je dat als je de zaak al wel een beetje op een rijtje hebt staan hè en en je gaat zo'n gesprek aan en ja het blijkt anders te zijn dan is dat je je je kop hebt voorgesteld ja daar gaat het ook nog vaak mis.

Blijft u nou nog één je dan een nieuwe versie.

Gaat het niet nodig het kost maar enkele jaren van mijn.

Uit en dan heb ik toch gebombardeerd.

Het gaat niet lekker.

Nou ik was ongeveer zesentwintig jaar en ik was maatschappelijk helemaal vastgelopen hè ik leeft als een kluizenaar in een in een oud scheefgezakt boerderijtje ik had eigenlijk alle contacten met de buitenwereld eigenlijk.

U wel eens een beetje afgesloten ik gebruikte zwaar falend beleid.

We werkten bij de sociale werkplaats en.

Ja hoor het op een gegeven moment van mij dat er dus een een logopediste echtpaar was wat ja zich bezig in m'n stottert therapie.

Ik was daarvoor toch ook al had ik wel een aantal dingen geprobeerd maar reed gewilde ging gefrustreerd geraakt omdat dat hielp allemaal niks maar dat heb ik dan geprobeerd en ja dat beviel mij wil ik ik had het gevoel van nou hier hier kan ik wat mee.

Ja dat was een een groepstherapie.

Het dat was de eerste groepstherapie in nederland die daar dus mee experimenteren.

En wat deed je daar dan we.

Wat ik me van begin vooral erg herinner waren ook dat je je ademhalingsoefeningen kreeg.

En al gebaseerd op daar zat ik wat yoga achtig tussen.

Bij bij het horen misschien niet zo goed maar dat je dan gewoon een.

En dan weer rustig uitademen of een beetje sterker uit ademen en dan vooral de middenrif.

In de gaten houden en daar kon je op de uitademing kon je heel ze was het nou goed is ook toe op de uitademing kon je heel ontspannen praten en dan lukt het dan ook in die situatie lukte dat zo van vonden.

Ik heb nu heel veel lucht.

Ja.

Ging hij hoopt lasertechniek woordjes oefenen en zinnetjes.

Hier leerde je daarbij ontspannen.

Je merkt op drie manieren.

Dat je op deze wijze goed spreken kon.

Dit soort oefeningen.

Werd er uitgebreid met situaties waar je ging bijvoorbeeld naar het spoor loket.

Want daarvoor hadden veel stotteraars.

Geweldige angst om daar een sporen kaartje te kopen.

Want het is heel eng en bedreigen.

Als je daar staat.

Met het zweet in je handen en je kunt het station waar je heen wilt.

Niet noemen is op deze manier hebben wij.

Die spreekt techniek in getraind ongelooflijk de dan doe ik wel een uur voordat je voordat je een verhaal verteld ja dat is wel lastig.

Ja maar het is wel zo dat deze techniek als die op een gegeven moment.

Deel van jezelf geworden is daardoor reageren ze dan aan het spoor bijvoorbeeld die die achter 't spoor en die was die zat in het complot natuurlijk 't 't was een onderdeel van het van de therapie echt het was wel een echt sporen dat wel.

Maar ik bedoel het waren tussen allerlei allerlei oefeningen die dus deed om meer maar het duidelijk te maken van ja onder bepaalde situaties kun je goed spreken.

Hè en.

Ja ik deed wat wat wat adrie nou net allemaal deel van het spreken daar had ik geen geduld voor je merkte net misschien omdat ik opstond van tafel en dadelijk helemaal helemaal helemaal vervelend werd van dat dat kan ik nog geduld kan ik niet opbrengen.

Zelfs als stotteraar kan je geen geduld opbrengen voor een stotteraar dus nou ik bedoel als je met deze techniek is het wel op neer dat het dan te lang lang te lang duurt.

Nou bijvoorbeeld eerlijker en tussen ons tweeën hè ik heb dan allemaal een blokkade dus ik val op een gegeven moment stil merkt zij niet.

Dan is het van zeggen en dan zit ik midden in dat woord zit ik vast hè hè zei zij beter zijn moet natuurlijk van mij weten dat ik hoop dat ik het was op dat moment even moeilijk hè het misschien even geduld moeten moeten opbrengen want dat woord komt er echt nog wel een keer.

Bij mij dan is 't van van ja van herk en dan voel ik van hè wordt dat nou hè wacht nou even het komt ze hoeveel hebt u het zelf ook wel eens dat u denkt daar heb ik ook bij haar heeft van zei zei je praat op een bepaalde manier ja dan weer vlucht naar wat langzamer dan weer vlug.

En dan dan dan dan word ik vermoeid vermoeid dat dat vind ik vervelend vond ik hou je nou omdat we dan niet bepaald de cadens hè van hè dat dat klinkt wat prettiger en dan zit ik ook met die gevoelens van van ik wil eigenlijk niet naar je luisteren.

Nou daar kennen we elkaar krijgen hè vijf zesentwintig jaar en één in j j je je ergert je rot aan mekaar dat punt.

Ja maar daar kunnen wij van mekaar wel vele langzamerhand als er een andere zijn dan mag je het zeggen hetzelfde schuitje.

Maar dat is eigenlijk een dilemma hè valt en dan weet je bijvoorbeeld ook van elkaar waarvan je je ergert je hoort aan de kun je daar kun je ook wel wat begrip hebben natuurlijk voor voor de luisteraar die bij jou wegloopt.

Hè wat wat vroeger dacht je daar een anders dan voelde je voelde je je slachtoffer van de situatie in de één of andere ziekte die je had maar nu in in het extreme door te trekken hè als ik als als iemand op mij toestaat die z'n ogen dichtknijpen.

En en en en z'n schouders optrekt en z'n vuisten balt en hij gaat spugen en en en dat soort dingen meer.

En zo op je toekomt wat doe je dan loop je het toch weg dat is toch logisch hè gewoon als extreem voorbeeld.

Bedoeld hè en nou ja als van paspoorten gedreigd hierzo.

Een half folkore gus fijn.

Een een.

Heeft u ook een casino wit nee hoor ik zie ik zie daar wel een ander wit iets met dan zal het erop of zo ja 'k weet die daar ligt ligt daar ook een half uur witte geeft u dat er maar mee dan heb ik het zo.

Drie vijf.

Dank u wel tot ziens.

Mijn ouders zeiden altijd tegen mij weet je wat het met jou is hier willen het wel als je zou kunnen.

En het was toch alleen maar makkelijk bij ons thuis we waren met zeven broers en maar één zusje is voor één zes bij ons in de rij staan.

En het ergste was m'n vader drong altijd.

Nu mijn vader dat was die die die was dan in z'n vrije tijd dat was als ie niet in de te vangen in staat bhatia was ie winkeldief.

Maar echt een hele erg hoor hij droeg zelfs btw af.

De politie heeft een keer een bij een huiszoeking een sigarenwinkel en kaas en noten hoek en het complete filialen van de firma blok korte voorhout erbij onzinnig garage gevonden.

Mmm mmm.

Mmm.

Anders zal ik zal ik echt van ja nou ik weet nog precies we zaten.

Dat dat is hier vlakbij ja duiven buurgemeenten en daar dagbladen en daar staat een voormalig klooster zit nou het politiebureau in en daar zat het echtpaar schoenaker theo en tony schoenaker hebben daar twee jaar gezeten om therapie te geven en daar gingen wij ook naartoe.

Som voor de dag soms voor een paar dagen en dan zaten we daar intern en daar hebben wij mekaar moet.

En jij reed in zo'n blauwe vier en jij zei ik krijg het bezoek ga effe mee naar zevenaar want ik moet vlees kopen en ik weet niet hoeveel een dit.

Weet jij vast wel en ik zei tegen kunnen zelf niet uitzoeken hoeveel moeite hebben maar ik ga wel mee ik wou ik wou ik wou wel mee eigenlijk.

Ik ik zag hem wel zitten met hem had meteen het gevoel god mag 'm leuk ik ik was rijp om om om om vaste vriend te hebben gewone.

Ja was gewoon een smoes dat was geen smoes denk ik als een vast maar ik was een hele.

Een stemming op dat moment want ik ik had dus net die therapie hier leren kennen en het was voor mij een openbaring ik had toen het gevoel dat ik in drie dagen om stotteren allemaal.

Ik de ging echt een hele wereld voor me open hè ik die je leert.

Als het ware dat de zaak toch nog zelf een beetje in handen hebt en dat je geen slachtoffer bent van een één of andere duistere macht maar maar goed dat in die hele sfeer past ook het.

Ook contact hè want ik vertelde ook ik had me teruggetrokken in een oud bouwvallig boerderijtje keek had alles ik had geen contact meer met mijn familie met de vrienden die ik had nog wat ik allemaal afgezegd en zo en een ik zat daar zielig te wezen.

En ja het hebben van contacten en het hebben van vrienden op een gegeven moment had ik er naar mijn gevoel honderd vriendelijk hè al die mensen die daar in dat in het instituut kwamen en de hele positieve sfeer daar ja en daar worden.

Ik ik ik zie ons nog lopen daar op die zaterdag lekker druk in zevenaar karst daar nog nooit geweest en wij alles kopen.

En met mekaar kwekken en we liepen te te huppelen op had ik dacht goh ik had.

Ik had daarmee heb ik had amerika aangezien voor heel overdreven serieus maar toen was ie heel anders maar liepen te huppelen over straat en te geinen had nog nooit met iemand zo ongedwongen gekund.

Scheelt het dat jullie allebei stotterde ik van mijn maakt niks uit want ik zal je vertellen ik had nog nooit kunnen bedenken dat ik met een stotteraar zou een bevriend zou worden ja trouwen bedoel ik wel bevriend want ik had een heleboel vrienden in de stad als zijn in heel nederland maar dat ik dat ik.

Met als stotteraar uiteindelijk zal trouwen heb ik zelf nooit bedacht voor iemand vroeg dat nog eens aan ik zeg nee dat is puur toevallig eerlijk waar want ik had voor die tijd had ik niet stotterende vrienden.

Maar daar kon ik niet zo ongedwongen mee zijn want ik was nog bezig met volwassen worden en en bij hem kon ik heel ongedwongen en zijn ik was daar toen al een.

Was dat toen aan toe voor die tijd was ik niet toe aan een relatie dat maakte me bang dat bij hem was ik nooit benauwd meer die wil ik wel eens verdiend hebben.

Waarin natuurlijk is het fijn als je deze basis samen hebt hè we hebben keihard samengewerkt.

Eigenlijk nou ook nadat we getrouwd waren.

Keihard gewerkt aan aan aan het verbeteren van spreken het verbeteren van de contacten met andere ja dat schept een band het is natuurlijk.

En een is is ja die is.

En dat is natuurlijk dat is een pre hè als je als je alleen bent en je moet dan je al je je spreken werk je communicatie werk zou je een stuk moeilijker hebben dan moet je naar anderen toe hebben we waren allebei ook eigenlijk tegen de dertig graden komt uiteindelijk op aan.

Hè je moet wat gaan doen met je leven hè je moet je moet zien daar dat je met een aantal dingen klaarkomt hè je je jeugd is voorbij.

Ja daar word je ook normaal te kunnen communiceren en de mate kunnen spreken hun baan te hebben hun carrière niet te hebben niet de luxe.

Dus maar gewoon ja dat je maar een beetje verzekerd bent voor je als je ouder wordt en houden maar dat ging dus niet is gebleken maar goed oké.

Nee dat er later deden de sfeer weer een mislukt zijn of of die wat minder goed gelukt zijn we hebben het geprobeerd en daar zijn we trots op.

Jullie hebben allebei is het niet gelukt om een om een blijvende baan krijgen nu leven we nu al zeventien jaar van uitkeringen leverde op het op.

Het sociale minimum wijt de jullie dat nou aan het stotteren was het anders geweest.

Als ik kijk je je kunt dan één kan zeggen van ik stotter en dat is een z'n pachters excuus vormen voor alle moeilijkheden die je leven gehad heb zo ver wil ik niet gaan wat ik dus wel zeggen is van in mijn ontwikkeling zijn er bepaalde dingen misgegaan.

Nee bepaalde vaardigheden moet je gewoon.

Jongleren als kind kun je niet in een geïsoleerd isoleert straatje leven.

Hè je moet een bepaalde dingen ontwikkelen in samenwerking met andere op school natuurlijk hè je moet zelf je stem en kunnen ontwikkelen nou ik ik ik ik mocht thuis bijvoorbeeld omdat we een winkel hadden.

Mocht het niet gehoord worden.

Dus ik was een heel braaf kind en ik heb mijn eerste vier jaar van mijn leven heb ik in de box doorgebracht ja op het moment dat ik dus naar buiten trad op school had ik kennelijk bepaalde vaardigheden niet ontwikkeld.

En dat is eigenlijk nooit goedgekomen maar om nou op je vraag terug te komen natuurlijk hè als ik als ik als kind bepaalde vaardigheden eerder had ontwikkeld hadden ik later ook beter kunnen ontwikkelen.

En dan had ik op op latere leeftijd niet zo keihard hoeven te werken om ja om de gevolgen te boven te komen.

Mmm mmm mmm mmm al.

Je hebt mensen die reageren helemaal niet op.

Je hebt ook mensen die ga je overdreven duidelijk antwoord geven ik denk ja dat komt voor mensen die echt met een met stemverheffing jouw dingen gaan uitleggen hè die die ze die ze met een paar simpele woorden ook al kunnen uitleggen.

Waarschijnlijk aanvullen tijd elke zin afmaken ja maar dat kan dat niet altijd hè want dan daarbij slaan meestal nog wel eens de plank mis.

Maar dat komt inderdaad voor dat als als je echt helemaal vastzit hij naar andere kan raden wat je wilt zeggen dat het dan wel gebeurd.

Wat is dat nou vervelend of is het wel prettig om mensen die een d'r mee te helpen.

Ja daar zijn nee ik we ik weet van vermeden stotteraars dat ze dat d'r zodat geen punt vinden maar ik heb dat nooit prettig gevonden hè want het het het illustreert echt zie je je je eigen machteloosheid hè dat je iets wat eigenlijk heel normaal is als je dat niet kunt.

Dan maar liever gewoon door stotteren bij mensen ook dat je dan dat je een beetje gek ben of zo.

Ja wat wat wat miep zei dat je op z'n minst labiel bent.

Maar je hebt bijvoorbeeld stotteraars die die stond er op een dusdanige manier dat.

Ja dat dat dat meisje gewoon staat te popelen om mee te helpen om woorden aan te vullen zijn ook stotteraars die die maken allerlei.

Allerlei bijgeluiden en en en doet het eigenlijk op een hele charmante manier hè en de dieren die worden als het ware in de armen gesloten die zijn op een op een feest zei de de getapte peer die vinden dat hè die die die hebben zo op het oog helemaal geen problemen met het stotteren hè die laat zich ook al prima helpen en zo.

Stotter die stotteraars die op een dusdanige manier stotteren dat dat waar het dan braeckevelt dingen de die die d'r eigenlijk voor zorgt dat er mensen weglopen.

En andré stond er op een bepaalde manier dat dat ze zeggen van ja wat ik zeg dat dat moet je maar je moet nog maar een beetje excuseer ik een beetje verantwoordelijkheid afschuiven.

Reactie op vertelde de leukste reactie.

Nou ja we zijn wel eens een keer aangehouden door een agent en dan en dan is het wel makkelijk als je wat slot want dan dan ja.

We hadden ons helemaal vast op het voetgangersgebied en daar stond dan boze oma gent.

Niels tegenhield en ik ik zal zou tenslotte waarvan ik weet weet niet meer waar ik was terechtgekomen w&o ik ken je geen heg of steg en ik kreeg geen bekeuringen en met met met allerlei mee bewegingen die ik dick today en zo en.

En de man die die kijk maar gauw de andere kant op die stuurde ons door.

En daar heb ik geloof ik toe aan een beetje aangedikt.

Bijvoorbeeld de winkel binnen en je komt er niet uit.

Hoeveel doen mensen dan.

Ja ze staan je inderdaad aan te kijken van ja wat is er met jan de hand hè ja ik zit er op het ogenblik ook niet meer zo mee.

Maar het komt ook nog wel voor dat dat ik in een bepaalde situatie toch maar niet aanga omdat ik van tevoren bang ben dat het dat het niet goed gegaan.

Kunt u.

Wij bij de bibliotheken in arnhem daar was ik dan een paar weken geleden een ik wil moeten laten inschrijven en ja op een gegeven moment kreeg ik.

We keken naar antwoord wat wat me eigenlijk niet zo beviel en daar heb ik er maar bij gelaten daar ben ik weggegaan heb dus niet verder doorgevraagd wat ik nou eigenlijk wilde.

En u hebt u toen niet geschreven toen heb ik maar niet ingeschreven nee ben ik weer naar huis gegaan en naar denkt daar komt dan de andere keer alweer dus echt het weglopen voor een situatie die ik op dat moment meedoen zelf mee aan.

Ik weet niet zij aan deze goeiemorgen nee het gaat hier.

Om ik heb een.

De kaart van voor westervoort en die wil ik eigenlijk inruilen voor een kaartje voor en ik heb begrepen dat dat.

En dat dat dat dat mogelijk is zal het water toch maar even doen en onder de bibliotheek in west daar later uit.

Schrijven dan kan ik zien op dat papiertje mee en hoe.

Nog een handje vol seconden klaar is dan.

Bent u geen meer.

Billy ook mag zijn.

Deze.

Gaan met een minuut de bast van frederic chopin.

Leg eens uit als ik een stotteraar tegenover me heb en die komt er niet uit en ik zie 'm vechten met die woorden hoe moet die dan reageren.

Het zou prettig zijn als je zo iemand dan op z'n gemak kan stellen.

Hè want hij heeft de duidelijk moeilijk mee en dat zou kunnen zijn door daar misschien zelf over te beginnen en te zeggen van nou ik merk dat je problemen met spreken.

Is niet erg ik heb alle tijd of ze wordt bemoedigende opmerkingen dat zou kunnen helpen en nou trachtte het contact in stand te houden hè blijf ook contact houden en.

Probeer ook bijvoorbeeld de woorden weer nou te halen zegt maar probeer samen te vatten wat ie zegt want vaak.

Ja komt dat toch heel moeizaam tot stand hè hier zo lang dat je niet meer weet misschien niet eens meer weten dat was de samenhang van van de kan wel eens verloren gaan.

En door door zulk soort herhalingen kan je het gesprek in ieder geval op gang houden.

Mmm.

Hoe laat hebben we die radio gekocht bij.

En ja eigenlijk eigenlijk altijd al een beetje spijt van heeft maar je gaat er dan ja op een gegeven heb je jaren gezicht en dan dan dan dan krabbel je niemand terug hè dan dan laat ik die discussie maar en dat is jammer.

Maar hoe doet u dat dan kan je niet meer terug.

Nou ja als je op een gegeven moment heb je jaren gezegd hè en om dan terug te gaan naar om op jezelf terug te komen en daar eigenlijk nee gewoon omdat proberen duidelijk te maken waarom je nieuwe hebben dat dat dat dat want dat is een heel verhaal dat had ik niet voorbereid.

Hè dat is soms onverwacht onverwachte situatie waar je dus inkomsten en zo en dus nu zit u meneer radio die u eigenlijk niet had willen hebben ja eigenlijk wel ja daar komt het op neer en ik ik ik weet waar andere stotteraars.

Die gaan naar een winkel en kunnen bepaalde artikel.

Niet niet zeggen maar de ander artikel thuis als je dat thuis bent heb je dat toch de neiging om moet je zelf om de oren te slaan en te zeggen van van verdomme nou had ik had ik die situatie toch niet wat moediger kunnen zijn.

Nee had ik toch niet gewoon in de situatie kunnen straks terug bent die radio en ik zou het niet durven.

Ik hoop een paar weken geleden een halogeen staande lamp.

Ik ga d'r mee terug naar naar de winkel de irak zegt ze ja meneer maar het staat er toch ook met koeienletters op halloween geen lang.

Dat dat dat dat stotteren van mij is wel echt hoor dat doe ik niet om jullie een plezier mee te doen ik heb er jarenlang voor op les gezeten en daar zal ik het doen.

Mmm.

Mmm.

Jullie hebben geen kinderen is dat een heel bewuste keuze of is dat tegen het heeft heel veel mee te maken het is een hele keuze geweest want wij wij met z'n tweeën waren het er al gauw over eens van ja we moeten heen kinderen nemen want ik was bang dat ik.

Een slechte situaties van me van mijn voorouders van mijn eigen ouders op m'n kinderen zou overbrengen.

Is gewoon in de opvoeding met ons ook een hele een heleboel niet zo gelukkig gegaan thuis en dan zet ik nog hoog mee zit me heel hoog is een heleboel fout gegaan.

En dat ligt ook een beetje aan de basis van tot.

Nou eigenlijk heb ik altijd gedacht ik ik wil het ik ben het met eventuele kinderen niet aandoen.

En ik heb niet kunnen vertrouwen.

Dat ik het beter zou doen dan zijn al veel terrein in het leven waar je waar je waar je het hoofd moet bieden en dat ik denk dat is toch wel gelukt.

Maar ik heb het ik heb het niet gedurfd ik heb geen gezin durven stichten dacht ik kan ik mijn kinderen niet aandoen maar als ikzelf ook een aantal dingen van mijn kinderen die er dan tegenvallen of wij niet mee uit kunt komen nou.

Ik doe ze wel aan en dat heb ik niet gedurfd kan beter maar zelf wat aandoen en.

En hebt u ook gedacht ja misschien belasting zo erfelijk dat ze ook gaan stotteren geef je door erfelijke dingen geef je door.

En daar was ook alle aanleiding toe ook ook in mijn familie het had dat er toch een bepaalde.

Zwakheden waren vrouwen in de familie van mijn moeder.

En dat ik dat inderdaad niet niet wilde doorgeven die kans is trouwens ook heel groot hoor je dat zij d d en de kinderen van een ouder die slot wat hebben een veel grotere kans om maar te gaan stotteren als als kinderen van van die stond dat het uit was.

Ja het is ook niet zo dat ik daar verdriet van heb ik geen kinderen heb want ik ik ik betwijfel ook om een heleboel andere redenen of ik of ik daarmee doe mee de omdat kunnen gaan denk ik ik ben ook niet bijzonder zegt dat ik u dat ik bijzonder op iets met kinderen heb helemaal niet zo.

Hè moet je daar heb ik echt heel goed over nagedacht helpen bij me geweten daarbovenop.

Ik heb niet aangedurfd.

Mmm mmm mmm mmm mmm al.

Zegt u nou van het leven heeft verpest door dat stotteren.

Voor een deel niet alles dat wil ik niet beweren want ik heb ook nog een hele goeie dingen meegemaakt gelukkig wat daar kan ik niet zeggen want dat zou onredelijk zijn maar voor een deel wel ik had ik had beter.

Je kunt als ik dat niet had gedaan dan geloof ik wel maar ik heb het idee dat we heel erg een heleboel dingen erg ja heel erg achteraan ben gekomen.

Ja maar de moed nou eens een keer wat leuk.

Van mij hè de dat ik wel.

Het is een keer voor de feiten uit kan lopen in plaats van niet het geluk moet ook een beetje met je zijn.

Mmm.

Je rondloopt tenminste ik ontloop ding dat ik nog steeds moeilijk vindt dat ik die niet niet ontwikkeld heb en nu op op tweeënvijftigjarige leeftijd denk niet meer te kunnen ontwikkelen.

Er waren dus nu op op neerkomt is ja dat van jezelf accepteren wat je kunt je kunt niet met je met jezelf blijven vechten.

Hè want als je als je met jezelf blijf vechten dan dan lukt dat helemaal niet hè dan is het veel beter om eens te kijken van ja wat heb ik bereikt en wat met met kleine stappen we verbetering.

Tot zover damokles de stotteraars is gemaakt door fifi visser techniek jaap vermeer met dank aan cabaretier marc scheepmaker caro redactie christof van basten batenburg u kunt een cassette van deze uitzending bestellen door een briefkaart te sturen naar kairo cassette service.

Postbus drieëntwintigduizend twaalfhonderd twee e a in hilversum vermeld hierbij de datum zes januari negentien achtennegentig en het onderwerp van de uitzending en uiteraard uw eigen adres en telefoonnummer een programma kost twaalf gulden vijftig die u na ontvangst van de cassette betaald.

Mmm.

En tot zover het programma damokles zodadelijk na één uur gaat de kro verder op radio één en twee met het programma niemandsland dan te gast muzikanten zangeres fay lovsky hier is.

Veelal vast met nummer talking talking talking praten dat is onder andere wat we gaan doen hè v heeft een hele berg muziek meegenomen waar wij naar hartelust uit gaan putten.

Ja ja ja ja.

Na twee weken.

Twee uur.

H e a.

Ah.

Mmm.

Vertaald in 't veld.

Twee.

Mmm.

En dat kwam er nog achteraan numbers zo heette de plaat die een paar maanden geleden verschenen stok in en zoals gezegd zodadelijk na één uur is veel skip te gast in dit programma.

En natuurlijk ook de luisteraars van niemandsland zullen dan worden uitgenodigd om met ons mee te praten hier is lou reed en vrienden met het nummer verdedigen.

Mmm.

Is de de in.

Alleen.

Mmm.

Mmm.

Mmm.

Ja.

Mmm.

Voor.

Nee.

Oh.

Zo mooi.

Ja.

Oh.

Vier.

Ah.

De begon en eindigde perfect bij en dat mag natuurlijk ook want hij schreef het zodadelijk na één uur het programma niemandsland tot zometeen.

Ah.

één uur en om eens radionieuws de politie van groningen.