Damokles

Even na middernacht welkom bij de kro via radio één en twee.

Tussen de grijstinten van baan en in het verdwijnend contrast van de late schemering zoekt de waar duizend zelfportret gevangen in beeld en geluid.

Damokles reportage op een nieuwslicht op mensen en gebeurtenissen deze week in de voetsporen van deel twee.

In negentien twintig trok de joods russische schrijver isaak babel als oorlogsverslaggever mee met het rode leger in de veldtocht tegen polen het trok door het oekraïense en het toen poolse galicië.

Het grootste en oudste getto van europa en hij hield een dagboek bij om met oorlogsgewonden en het dagelijks leven in het getto vast te leggen op om niet te vergeten.

Na felle gevechten dreven de polen het rode leger uiteindelijk terug.

Was dat niet gebeurd dan had europa er nu wellicht heel anders uitgezien en toch was deze oorlog bijna vergeten als isaak babel er niet was geweest het dagboek vormde de basis voor zijn beroemde verhalencyclus rode ruiterij.

Isaac babels leven eindigde noodlottig in negentien veertig is hij dus.

Stalin geëxecuteerd vijfenveertig jaar oud we schrijven nu negentien vierennegentig en ik de route van babels dagboek na m'n tolk ei prins en met de oekraïense chauffeur andré ivankov.

We zijn nu bijna halverwege in de stad.

Die zijn bij de katholieke kerk babel schrijft veel over burgers steeds is erg om de indruk van het stadje meer dan de helft joden heel levendig.

Hebben ze een man die de sleutel van de katholieke kerk heeft gevonden en hij maakt de deur voor ons open gaat ook al weet hij dat babel geschreven heeft over deze kerk paden.

Vorig jaar hij zegt ik heb ervan gehoord.

Maar niet persoonlijk met een bekend dan cadeau dat het boek.

Het kan komen want jette.

In negentien twintig was de goeie staat.

Haha nee dat tachtig was alles weer een beetje.

In goede staat gebracht maar toen is hier vreselijk huisgehouden conserve conserve opslag geweest in toen is alles opnieuw kapotgemaakt frescos waren nog in orde daar zo restaureren waar die wat de kosten worden.

Liegen duiven boven het is inderdaad echt nog wel te restaureren en zo bouwvallig uit.

Hij zegt het kan zijn zelfs kerken die er erger aan toe zijn dan deze.

Daan en voor onze kinderen of je nou wel of niet in god gelooft zoiets moois moet gewoon behouden blijven en de op deze manier stort de hele zaak in en het is een schande zegt zelf rooms katholiek katholiek samen.

Ik ben helemaal niks ik ben niet degene die zit dan naar waar we vroeger altijd is daar nu wat gammele gele steigers.

De buiten cole is een gat in het kijk.

Heel vaag is de frescos nog wel wat te zien.

Dus.

Ze zijn overal krast.

Die onder die die die zien er werden vroeger en ook de mensen die hier ja de priesters en zo werd hier begraven in die kelder die van de buitenkant ook gezien heb je.

Ja je kan zien hoe het geweest zijn bewerkt.

Wonen.

Daar zie hier een puntje van een van een bom op een de steken ja die ze in de oorlog ooit is beland maar die die hebben ze maar laten zitten die is niet ontploft.

Heel hoog boven bij het geweld op straat zien we inderdaad.

Nou ze hebben zit ik ver is dat niet gevaarlijk want er is dan ook de noem je dat de om te ontwapenen en ontmantelen linkse organisaties willen dat wij willen roepen.

Ja maar dat is ook weer niks geworden.

Dan komt een vrouw binnen die ze hebben eindelijk ons ontbijt klaar want anders maar niet ontbijten welkom van roepen dat het ontbijt klaar en ik wil nog even is.

Voorlezen hier.

Dagboek negentien twintig en afschuwelijk voorval.

De plundering van de kerk stuk gescheurde mis gewaden aan flarden getrokken kostbare glanzende stoffen lagen verspreid over de grond verpleegsters sleepte drie balen weg ze scheuren de voering kapot de kaarsen zijn meegenomen kist opengebroken.

Pauselijke bullen eruit getrokken en het geld meegenomen een prachtig godshuis tweehonderd jaar oud wat het allemaal niet heeft gezien hoeveel graven en boeren.

Magnifico italiaanse schilderkunst roze paters die het kindeke jezus wiegen.

Een prachtige donkere christus rembrandt madonna aan murillo of misschien wel echt van murillo en voornaamste die heilige doorvoeren jezuïeten het griezelige chinese figuurtje achter een sluier in de frambozen kaftan.

Een waardig joodje het bankje de opengebroken liquica past de gestalte van de heilige valentijn misdienaar rilt als een bang vogeltje ineengedoken.

Gooit russisch en pools door elkaar ik durf er niet eens aan te raken.

Er zitten snikken beesten zijn het ze zijn gekomen om te plunderen dat zonneklaar de oude goden worden omvergehaald babel schrijft ook in rode ruiterij over en over de plundering van de kerk in het verhaal bij de heilige vader.

Tijn en hij zegt ook daar in dat verhaal dat hij 's avonds als je op het hoofdkwartier komt een brief schrijft en is een meerdere om te klagen dat de religieuze gevoelens van de bevolking door het rode leger ernstig worden gekwetst.

We zijn nu bij het huis van natasja is achtennegentig en haar dochter stond buiten het huisje te verven en dacht eerst dat zij het was die ze kan vreselijk oud.

Biertje en tegen zijn.

Vierenzeventig andré staat als bij want het gaat allemaal in het oekraïense of half oekraïens gaan naar binnen.

De.

Zit ze op een zwarte verbaast zich erover dat wij voor haar komen moet je iets aan.

Veel over van het.

En.

Je hebt een.

Toen hebben ze mee naar huis in de brand.

Zesentwintig jaar geweest iedereen te werken in de douche.

Maar dan voor de duitsers dan voor de in negentien negenendertig is dat geweest.

En gaat het gaan om te bidden en ze werden uitgelachen door de door de bolsjewieken als ze gingen we naar de kerk gingen.

En.

En de joodse bevolking die heeft heel lang het gezicht van het stadje bepaald kan ze daar iets over vertellen.

Ah joden en de relatie.

Met hen bijvoorbeeld toen naar huis afgebrand werd ze frans idiote geholpen.

De.

Kregen we een gratis waren uit hun huizen afgebrand toen de polen hier dom was.

Alcohol is dan wordt het heel reëel is.

Eenentwintig eenentwintig is dat gebeurt precies in die tijd van doen en toen kwamen de polen niet terecht in het huis in brand te steken en toen.

Ze haar zuster tegen die doe het liefst heb je geld als je dit niet door de nam het geld aan en toen het huis had aangestoken en ze hebben gestolen.

Vraagt of hij iets over de over de vraag of ze zich daar nog iets van herinneren.

Herinnert ze zich niet je was je dus.

Polen en op een gegeven met kwamen de mannen te paard en we hebben week reconstrueert dat de moesten zijn met zo'n met zo'n en die hebben gevochten met de polen hier en ze heeft wel gezien dat hier een pool over straat liep en dat die achtervolgd door zo'n.

En dat zie je ie op z'n hoofd begon te met zabel en dat ze zich nog kon herinneren dat die paul in het pools zijn vriend helpen maar.

Vanuit het raam van haarhuis gezien.

Drie voor die.

Ja als je zegt ik weet dat het was omdat die in het van.

Dat.

Paul die probeert te overleven.

Op zoek naar de oude synagoge d'r zit nu een muziekschool in.

Het is helemaal opgeknapt vragen een oud vrouwtje of het.

Wel de synagoge is en zegt inderdaad wat was de synagoge één van de synagogen de enige die nu nog over is als gebouwd dement en hier omheen maar was ook het zeggen ze ze heeft brandnetels geplukt uit de tas met geld.

Het is een leren rijden in plaats van buren frans waren vroeger joden trip nordin ben.

Trisha.

Nou dat is vertelde net dat hier wel wat aan deze kant van de finnen hopen dat de straat dat het dorpje.

Het is het ghetto geweest en ik vroeg of zij dan nog huisjes ouwe joodse huizen en ze zegt nou aangezien die alles vernietigd alleen daar verderop zijn nog een paar huisjes zoals nieuwe.

In marcel je te zei die zij die weet ik niet.

Dit hebben we dus alle joden weg uit de stad gebracht en daar doodgeschoten en hij is.

Kon je de is een paar keer in andere handen overgegaan schrijft en.

Hier in de buurt zijn dat de historische velden de kozakken graag in de tijd van dan wel niet skien is hier de beslissende slag geleverd tussen.

En de jan kasimir en polen hebben toen gevonden bij was onder de indruk van de van het dagboek.

Ik zal het nooit vergeten overdekte lange smalle stinkende binnenplaats dit alles honderd tweehonderd jaar oud de bevolking is energieker dan elders het belangrijkste is de architectuur witte waterig blauwe huisjes straatjes.

Synagogen boerinnen moeizaam komt het leven weer op gang je kon hier gerieflijk leven voornamen joden rijke oekraïners zondags markt een bijzondere klasse van russische kleine middenstanders leerlooiers handel met oostenrijk smokkel.

Die oude architectuur is praktisch niks meer over staan nu allemaal typisch oekraïense huisjes met hekken om.

En één keer in de week op zaterdag is er nog markt is een tamelijk grote markt nu verlaten bijligt.

We hebben een uur bijna wel rondgereden buiten op zoek naar een massagraf de zou 'k gedenkteken zijn van de joodse bevolking.

We werden van hot naar haar gestuurd en.

We waren vlakbij maar wist ze het niet en toen vroeg een man op een fiets of hij wist waar het was en hij zijn nee ja achteraf blijkt dat hij daar elke keer zelf langsfietst vreemd mensen niet weten waar de doden begraven zijn dan vinden in massagraven.

Zij gestoord.

In geval van een joodse doden begraven het is een eenvoudige twee eigenlijk twee zuilen.

Het staat er ook bij hier zijn begraven rond de drieduizend plaatselijke bewoners van de joodse nationaliteit doodgeschoten door de duitse ook het pand een fascist in negentien tweeënveertig en daaronder staat nog in het hebreeuws.

Het is aan de rand van het veld.

Links van ons een vuilstortplaats vlakbij.

Front.

Grijs en de en.

Elke dag gedenkdag kroniek van het joodse lijden door simon wiesenthal tweeëntwintig juni negentien eenenveertig duitsers bezet in het stadje en schoot zijn er driehonderd van de tweeduizend joodse inwoners stoot deze plaats sinds vijftien drieëntwintig jaar.

Ook in negentien twintig terug die vlak in de buurt van trof en ze mensen wijzen ons een plek aan ergens bij een kruis en daar zijn we nu gearriveerd dus uit te kijken.

'k heb.

Staat inderdaad op een terp een grootkruis.

Hier uit er moet zijn.

Aan de andere kant ligt galicië dat is vanaf de poolse deling in van het poolse deling in zeventien drieënnegentig oostenrijks kroon grant geweest tot de eerste wereldoorlog toen kwam het in poolse handen.

En toen hebben de sovjets de geprobeerd te veroveren in de pools russische veldtocht maar tot negenendertig is galicië pools gebleven.

Volgens mij is dit een typisch katholiek kruis.

Zitten allerlei schilderijtjes of die kadertjes met met met heilige daarin rennen.

En heel kinderlijk tekening met jezus aan het kruis en daar bovenop een aan en.

Kunstbloemen en een soort geer landen eromheen ja helemaal uitgedroogd is.

Dagboek negentien twintig bevel van het zuidwestelijk front ontvangen een eeuwige binnentrekken voor de eerste keer overschrijden sovjet troepen dirigent de bevolking goed behandelen.

We marcheren niet naar een veroverd land het land behoort toe aan de galicische arbeiders en boeren en enkel en alleen en hen hè komen ze helpen het bewind van de sovjets te vestigen.

Een belangrijk en verstandig bevel zou hij door het agressieve plunderende soldaten vol koerden opgevolgd nee.

We arriveren bij de stof les nu of een half verwoeste stadje de russen hebben zich hier behoorlijk misdragen een katholieke kerk een geruïneerde kerk en synagoge.

Vrije gebouwen een ongelukkig leven spookachtige joden in kwartieren bij een weerzinwekkende vrouw galicische vliegen en fel een lange mensenschuwe domkop tweederangs slaven de sfeer van het verwoeste les nu of geven het verval.

En de mistroostige aanblik van de half buitenlandse zwijnen rij.

Circulaires overigens of kritiseert galicië pastoors de nacht in les nu of wat is dit toch allemaal onvoorstelbaar treurig die mensen schuwen en beklagenswaardige galiciërs.

De verwoeste synagoge het kleinschalige leven tegen de achtergrond van verschrikkelijke gebeurtenissen waarvan slechts zwakke echos tot ons doordringen.

Les vraag wanneer de oudste bewoner aan een man die de straat loopt.

Zegt die hebben we niet niemand hem een vraag bij de dorpsraad goed we lopen de dorpsraad binnen.

Is er niet hoor maar misschien kunnen zij ons verder helpen deed ik het hier ziet dat zitten met lange lijsten met cijfertjes russische modern.

Administratie bij te houden van het dorp een paar ouderwetse typemachines ze overleggen.

Weet iemand uit negentien zes.

En die is hier geboren en getogen.

Of wordt het een goed hun ooms die geluk nog heel stoer.

Zit in meer sneeuw weer.

We zijn geen.

Zijn weer terug in de tijd.

Kwam er nooit.

Zeven vijf zeven juli is de woorden jouw strijd.

Dertien veertien was in daar heeft de franse.

Wist vijf keer t.

Ze allemaal gekomen en en.

En de russen.

Oh oh liedjes zal ik eens vragen of hij nog.

Zegt dat weet ik nog ja johnny met van die met van die.

We hebben zo lang.

Jij het predikaat.

Dat die veilig kwamen en dat zijn al mensen beroofd en gewoon recht in een achter een jaar greep om daar geld af te pikken dat deze was niet uit.

Nee want de polen dat zijn meer onze eigen mensen die deden ze dat niet.

En hij zegt toen de duitsers op de bonen hier kwamen die wilde nog wel eens iets toewerpen wat te eten of zo maar als ie russisch.

Kwamen ze alleen maar.

Ze heeft in oorlog gevochten veteraan van de oorlog van de arbeid jimmy per.

Na de oorlog heeft die drie kilo suiker gekregen.

Kwam zij hier hebben veertien mensen in het dorpje in de tweede wereldoorlog hebben.

En hij is ook één van die veertig en beter wordt nu de.

Jouw.

Maar het is niet de hele dag zitten in in in.

Ook bij de staat in de steigers.

Het wordt opgeknapt heeft.

Stevig vierkant gebouw boven in hebreeuwse inscripties goeiemorgen groeit allemaal gasten op een.

Wil maar niet echt hard gewerkt zo te zien bij verschillende weer gestopt wegens geldgebrek gebeurt hier een mooie.

Zitten pleisterwerk is hier en daar een beroep kon komen we een baksteen doorheen in negentienhonderd stond is dat uit ruim zeventienduizend inwoners en waar daarvan was een kleine dertienduizend.

Het joods dus weer ruim meer dan de helft van kinderspeelplaatsen natuurlijk heerlijk kinderen hier.

Ook aan deze kant is erg kapot de muur helemaal ingestort de dat is één één kant zijn nu helemaal ingestort de staat helemaal vol met palen die dan de rest.

Oh nee is ernstig.

De vraag is of zij weten wat het opruimen en zijn ze nu weer aan het opbouwen.

De ene jongetje zegt dat hij is altijd sprake is van raymond dus reparatie maar die andere zegt er gebeurt niet zoveel.

Spelers hier vaak zitten sinds ik rijd dan kunnen jullie er binnen.

Ja dat is me niet helemaal duidelijk maar nee zeggen ze eenstemmig of is niet.

Dagboek negentien twintig de stad is verwoest geplunderd een hoogst interessante stad poolse cultuur een oude rijke en unieke joodse nederzetting die afschuwelijke.

Bazaars dwerg in kaftans kaftans en is stokoude grijsaard disco najaar straat negen er gewoon alles half in puin ik bezichtigde nieuwe in de architectuur de charmes spraakzame jood met baard.

Als er vrede kwam zou er weer handel zijn.

Hij vertelt over de plundering van de stad door de kozakken over vernederingen door de polen aangedaan een prachtige synagoge wat een geluk dat ze tenminste nog de oude stenen hebben dit is een joodse staat dit is galicië beschrijven loopgraven kapotgeschoten.

Prikken bristol serveersters west europese.

Cultuur en gulzig stukje je daarop die treurige spiegels bleken oostenrijkse joden de bezitters en de verhalen hier had je amerikaanse dollars sinaasappels lakens stoffen.

De straatweg prikkeldraad omgehakte bossen en mistroostigheid eindeloze mistroostigheid.

Er is niets te eten niets om de hoop op vestigen oorlog.

Iedereen is even slecht even vreemd vijandig en onmenselijk ooit was er zoiets als een vredig en bovenal een van tradities vervuld leven hoe johnnys troepen in de straten in de winkels is alleen citroenlimonade.

De kapperszaken zijn nog open op de bazaar bij helleveeg zijn worteltjes te koop de hele tijd regent het onafgebroken doordringen wurgend ondraaglijke weemoed de mensen en hun zielen zijn gedood.

Op de staf rode broeken zelfverzekerdheid.

Kleinzielige figuurtjes die gewichtig doen een heleboel jongelui onder hen ook joden ze staan de legercommandant ter beschikking en bekommeren zich om met eten.

Brody niet vergeten en al die intrieste gestalte de kappers de joden uit het dodenrijk hierheen gekomen de kozakken in de straten.

Op de joodse begraafplaats in brodie z'n hele oude begraafplaats met allemaal ronde stenen dit is eigenlijk zo'n plek die beschrijft in andere plaatsen van z'n marlin zegt ie eeuwenoude stenen ronde stenen.

En dat treffen we hier nu aan.

Stevens en vlak op elkaar scheefgezakt doet me ook denken aan de joodse begraafplaats in praag maar dan is het hier te groot.

Ja en de eerste begraafplaats die intact is hè die hebben hier nog helemaal zonder vuilstortplaats tactische zin hoewel ze daar een picknick hoekje hadden ingericht met een met een steen als tafel en een stoel.

Steen en zo stond het concert blikje glas en drankflessen.

De rijen zijn genummerd heeft iets akeligs vind ik ook hinder frankel geboren herzberg golden of time toe verstaan ja elke dag denkt.

Kroniek van het joodse lijden door simon wiesenthal brody drie oktober zestien achtenveertig.

Nadat de kozakken van niet de stad hadden veroverd richtten zij een bloedbad aan onder de joodse bevolking van de stad in twee weken tijd werden zesduizend joden op gruwelijke wijze om het leven gebracht.

Vier januari negentien tweeënveertig.

Er werd een vijfenzestighonderd joden ingericht.

De inwoners van dit getto zouden onderworpen worden aan willekeurige beperkende maatregelen van de nazis negentien september negentien tweeënveertig.

Omstreeks drieduizend inwoners van het getto werden opgepakt en weggevoerd naar het vernietigingskamp belzec daar werden zij allen om het leven gebracht joodse verzetsgroep en zetten hun activiteiten in de omgeving van brody voort.

Twee november negentien tweeënveertig tweeduizend joden werden naar belsen gedeporteerd zesentwintig november negentien tweeënveertig tweehonderdvijftig joden werden door de nazis weggevoerd naar het vernietigingskamp.

Bel twintig joden werden in de stad zelf doodgeschoten.

Drie december negentien tweeënveertigduizend joodse inwoners van werden weggevoerd.

Naar het van één mei negentienhonderd.

De hebben de hele ochtend gezocht naar oude joodse inwoners maar we hebben ze niet gevonden.

We werden vermoord maar hij stuurt iedereen kent wel iemand maar eenmaal aangekomen op de plek waar ze zouden wist niemand van het of zoals wij één vrouw ze was net vertrokken naar amerika op zoek naar haar broer.

Goed dan op zoek naar de oudste bewoner jood of niet jood gewoon de wonen maar ook dat levert niet veel bij hebben het heel veel mensen gevraagd wezens allemaal iemand aan maar werd niks hè.

Ja dan je al met de gevleugelde uitdrukking de oudste inwoner is net overleden en dat is hier ook het geval.

Dat wil zeggen je bent kregen we te horen dat na de tweede wereldoorlog nog maar zevenhonderd oorspronkelijke bewoners terug.

Maar het schijnt scheiden staat op de bolsjewieken toen zij hier in negenendertig dan kwamen ook heleboel mensen op transport gezet naar siberië dus een deel van een gedeelte van de ontvolking van die stad die is af.

Voor de oorlog gebeurd in het werk gesteld toen natuurlijk de joodse bevolking is d'r is helemaal verdwenen en na de oorlog zijn er dus ook nog een keer mensen weggehaald te werk gesteld.

En daar is ook vraagt aan de mensen hier nou het is mazzeltje als je iemand tegenkomt die hier geboren is ja ben ik niet van hier kregen geld mensen.

Zo een beetje sfeer maar het heeft ook iets ziet verschillen.

Helemaal nu hiernaast zit wel een soort is een vliegtuig op basis of wat daar voor door moet gaan.

En die fabriek die de onderdelen van die vliegtuigen maakte die ligt nu op z'n gat dat is de fabriek is het gevolg is dat je een heleboel van die kerels die rond ziet hangen die vroeger daar gewerkt hebben en die daar nu zich bezighielden met valutahandel en klein kleine.

Nou ja een kleine mistig wil ik niet zeggen maar het is niet allemaal.

We spraken onderwijzeres vrouw van begin dertig zijn zo trouwt en op de vraag van wat ze ervoor over hebben om weg te komen zei ze alles.

Nee.

Oh.

Oh.

Dagboek negentien twintig dertien augustus 's nachts het bevel verplaatsen naar en vijfendertig kilometer oostelijk van een.

De stad moet koste wat het kost bereikt worden tegen het vallen van de avond zijn ze de stad tot op een kilometer of tien genaderd daar moet de belangrijkste operatie worden uitgevoerd de rivier de boeg oversteken.

En dan.

Mmm.

We rijden 's nachts door het wat is er zo bijzonder aan steden de mengeling van het groezelige en strenge oosten byzantium en de joden en het duitse bierdrinkende westen vanaf bush vijftien kilometer ik houd het niet meer uit.

Ook moet er gisteren een man in een bus en die zei dat hij goed bevriend was met een oude joodse inwoner van tachtig jaar.

En hij bracht het heen komen we aan.

De man spreekt alleen oekraïens zegt ie.

Vragen of hij iets kan vertellen over de oude.

Cultuur over z'n jeugd aanlegt en omzichtig uit.

Mmm wat ze willen.

En de man wordt ineens heel erg boos ik ben geen jood zegt ie hoepel op ik ben een wit rus hoepel op ik ben geen jood.

Hij is dronken zegt onze kennis wil ie dan nooit weten of die jood is.

Zijn bang voor beschermd.

Op weg naar de synagoge aan de ene kant zijn de woningen in.

Ziet vallen uit het lood om heel omheen deur is weliswaar gepleisterde muren houten.

De deur aan flarden en binnenloopt aanblik heel heel treurig.

Met versiersels op de grond puin.

Op de hoogte waar mensen bij kunnen ze alles kapotgeslagen.

De duiven.

De koelte kleurig pilaren grijs.

Meer ramen zijn dichtgemaakt.

Mooie houten gebogen deur eis van ijzer.

En daarachter een dichtgemetseld gehad.

Hier is gebleven tot het duitse.

In het russisch.

Bij tari veeg krijgt in het naar e t.

Nee precies.

Volgens mij betekent dit proletariërs aller landen verenigt u.

Boven in boog in de synagoge waar zal hier wel één of ander.

Communistisch comité hebben gezeten zette onder ook weer iets.

Van het communisme dit onvoorstelbaar treurig.

De voormalige joodse begraafplaats in op een heuvel meerdere heuveltjes felgroen loopt de rivier langs en is stad leek wel verder westwaarts komen hoe moeilijker reis wordt.

Om mensen te vinden mensen zijn afgesloten naar.

Gisteren waarbij een ziek op bed die woonde met haar dochter en op het laatst waren ze allebei in het huidige.

Ze waren het de tel kwijt van de van de oorlogen in de mishandelingen in.

Chaos.

Rampen over zich heen gekregen in rome die was veertien toen het lege.

Ja en haar vader had hij toen het.

Ze verkracht dreigt te worden en dat herinnert zich nog eens proberen zich altijd heel erg oud en lelijk te maken zo bang voor de soldaten en één keer ik kan d'r ook eentje binnen en die zette zijn pistool en hoofd en zij wodka geeft me wodka of ik schiet je overhoop maar zat helemaal niks en het was dan ook een heel armetierig zooitje.

Voor ons erg spijt kregen vlees.

Mij heeft ingemaakt appels mensen ze ook weer zo blij dat hij zijn en tegelijkertijd bereidt kun je allerlei leto een kleinzoon is de.

Tsjernobyl geweest een zoon is meteen na de tweede wereldoorlog voetbalnatie.

Hier ja dus nadat die in duitsland heeft gevochten terug uit duitsland werd meteen als als als een verdacht subject aangemerkt en kreeg twaalf jaar kamp en haar zusje.

Kreeg je te horen dat eens een vergissing was dat was na de dood van stalin drieënvijftig van het weer tegenkomen oorlogen massagraven gebroken levens.

Elke dag gedenkdag kroniek van het joodse lijden door simon wiesenthal boesak negentien mei negentien drieënveertig ontruiming van het getto hierbij werden ongeveer vijftienhonderd joden gedood.

Hoe oe oe oe oe oe oe oe.

Elf september negentien twintig de sporen van de joodse europese cultuur sovjet geld wordt niet geaccepteerd en gras koffie zonder suiker kost vijftig roebel gehoor warme hap op het station zeshonderd roebel kosovo is één van de oudste nederzettingen.

In het zuidwesten van rusland ligt een duur ja en een zuid west spoorlijn.

In achttien drieënnegentig.

Het was een derde van de inwoners joods was één synagoge vanochtend in het hotel vroegen we de vrouw bij de receptie naar de synagoge en zei wat is dat de synagoge nou ja een joodse synagoge wat is dat een joodse synagoge joodse kerk.

Niet begrijpend haalt zijn schouders op.

Een jaar of veertig dat is het geheugen van deze stad.

En.

Twaalf september negentien twintig nog steeds in kosovo 's ochtends breekt er paniek uit op het station een artilleriebeschieting de polen zijn in de stad een onvoorstelbaar erbarmelijk vlucht vijf rijen.

Vrachtwagens de armetierige.

Velden en naar adem snakkende infanterie zijn holenmens ze vluchten over de weilanden gooien hun geweren weg boro din de orde dan heeft gezien dat de polen korte metten maken de trein vertrekt ijlings soldaten en vrachtwagens alles en iedereen slaat.

Vlucht gewonden met van pijn vertrokken gezicht te springen bij ons in de weg hoe politieke arbeider met afgezakte broek buiten adem jood met een feit doorschijnend gezicht misschien wel een slimmerik deserteurs met gebroken armen springen naar binnen zieken uit 't vliegen lazen rept het leger is op de vlucht.

Het proberen we daar achter te komen of is hier nog joden wonen joodse organisaties bij de ouders in een joods joodse begraven.

Was maar het valt niet mee aan die mensen weten vaak niet eens het is geweest en nou of is vragen.

Mogen niet.

Zeer.

En nou zweterig dus dit is meteen raak je moet hier de straat door een daar worden de live fabrieken of naaiateliers daar is.

Daar zit nu naar en het begrip.

Fabrieken officier voortaan.

Zei gisteren hiertoe de stad binnenreden kwamen we langs het paleis voor cultuur en dat is gebouwd werd er op het op het joodse en dat kost inderdaad.

Ook.

Het was een grootste grootste in.

Ja de sovjets is het.

Op veertien september negentien twintig claims van we staan een etmaal stil in van nog altijd op het station honger melancholie roof wil ons niet hebben de hele dag zijn we bezig eten te bemachtigen.

Vijftien september negentien twintig kleven van het doodvermoeiend stilstaan in gaat z'n derde etmaal in.

En op vijftien september negentien twintig sluiten het dagboek van babel strijd is verloren voor het rode leger voor kon armeren.

Zou teruggaan naar keer naar odessa.

En in oktober wordt de vrede gesloten vrede van riga waarbij de grens en zo'n twee drie driehonderd kilometer oostelijker komt te liggen als de grens na de eerste wereldoorlog de keuze van de linie.

Hier sluit dus ook onze speurtocht naar isaak babel tijdens de veldtocht tussen russen en polen in negentien twintig wij gaan nu met de auto terug naar kiev.

We luisterden naar het tweede deel van het tweeluik in de voetsporen van isaak babel deze documentaire kwam tot stand met financiële steun van het fonds bijzondere journalistieke projecten techniek beer gerrit en bach samenstelling pauline de bok eindredactie trudy weer.

Mmm.

Mmm.

één uur radionieuwsdienst verzorgd door het anp minister voorhoeve van defensie is blij met de benoeming van de belgische.